 بەندەکانى پەیمانى دووەمى (عقبة)
(جابر بن عبدالله) ، کە یەکێکە لەوانەى کە لەو پەیمانەدا بەشدار بووە ، دەڵێ : گوتمان ئێمە هەتا کەى بهێڵین پێغەمبەرى خوا ﷺ لە شاخەکانى مەککە دەربکرێت ، وە بترسێنرێت ، دەبێ بچین بیهێنین و لە شارى خۆمان لە خزمەتیدا بین .
(جابر) دەڵێت : بۆیە لەمەوسمى حەجدا حەفتا کەس ڕۆیشتین بۆ مەککە بەڵێنمان پێداو شوێنمان دیاری کرد ، لە شیوەکانى (عقبة) یەک یەک و دوو دوو چووین بۆ ئەوێ هەتا هەموومان کۆ بووینەوە ، وە بە پێغەمبەرمان ﷺ گوت : ئەى پێغەمبەرى خوا ﷺ لەسەر چى پەیمانت پێ بدەین ؟!
ئەویش فەرمووى : { تبايعوني على السمع والطاعة في النشاط والكسل، وعلى النفقة في العسر واليسر ، وعلى الأمر بالمعروف والنهي عن المنكر ، و أن تقولوا في الله لا ن في الله لومة لائم ، وعلى أن تنصروني فتمنعوني إذا قَدِمْتُ مما تمنعون منه أنفسكم وأزواجكم وأبناءكم، ولكم الجنة } ، کەواتە : بەندەکانى پەیماننامەى دووەمى (عقبة) ، بەم شێوەیە بوون :
پێغەمبەر ﷺ پێی فەرموون :
١)گوێم بۆ بگرن و فەرمان بەرییم بۆ بکەن ، لەکاتى پێ خۆش بوون و پێ ناخۆش بووندا ، یان لە کاتێکدا ، کە لە قەلبتان خۆشەو لەکاتێکدا ، کە لە سەر شانتان قورسە .
٢) ماڵی خۆتان ببەخشن لە کاتى سەخڵەتیی و ئاساییدا ( لەکاتى گرانى و هەرزانیدا) .
٣) فەرمان بە چاکە بکەن و ڕێ لە خراپە بگرن .
٤) قسەى حەق بکەن لەبەر خاترى خوا ، وە لە حەق گوتن نەسڵەمێنەوەو گوێ نەدەنە لۆمەى لۆمەکاران .
٥) پشتم بگرن و بەرگرییم لێ بکەن و سەرم بخەن ، دواى ئەوەى کە دێمە لاتان بۆ شارى (یثرب) وە بمپارێزن لە شتێک ، کە خۆتان و ماڵ و خێزان و منداڵەکانتانى لێ دەپارێزن ، لە بەرامبەریشدا بەهەشتتان هەیە .
(جابر) دەڵێ : دواى تەواو بوونى فەرمایشتەکانى ئێمەش هەڵساین و پەیمانمان پێدا ، وە پەیمانى لە ئافرەتەکانیش وەرگرت ، بەڵام پێغەمبەر ﷺ دەستى نەخستە نێو دەستى ئافرەتەکانەوە ، بەڵکو پاش ئەوەى پەیمانمان پێدا فەرمووى { إذهَبْنَ فقد بايَعْتكُنَّ } ، واتە : بڕۆن ئەوە پەیمانم لێتان وە رگرت .
بەڵێ بەڕێزان !
بەم شێوەیە پێغەمبەر ﷺ بەوەى ، کە لە توانایدا هەبووە ، بە ئەرکى خۆى هەڵساوە ، وە خواى پەروەردگاریش بەڵێنى خۆى بۆ هێناوەتە دى ، کە دەفەرموێ : { وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ (٦٩)}العنكبوت ، واتە : وە ئەوانەى لەڕێی ئێمەدا خۆیان ماندوو دەکەن و تێدەکۆشن ، ئێمە ڕێیەکانى خۆمانیان پیشان دەدەین ، وە بێگومان خوا لەگەڵ چاکەکاراندایە ، لێرەدا ئەگەر سەرنج بدەین خواى بەبەزەیی نەیفەرمووە : ( سبیلنا ) بەڵکو بە کۆ هێناویەتى : (سُبُلَنا ) ڕێگەکانمان ، چونکە ئینسان کاتێک کار بۆ ئیسلام دەکات ، بۆ هەر جۆرە ئیشێک پێویستى بەجۆرە ڕێیەکى ڕاست هەیەو دەبێ خواى کاربەجێ هەموو ڕێیەکانى پیشان بدات ، چونکە هەر قسەو ڕەفتاو هەڵوێستێک پێویستى بە ڕێگایەک هەیە بۆ ئەوەى نیشانەى تێدا بپێکێ و ئامانجى تێدا وەدەست بێنێ، ئاشکراشە مەبەستى پێغەمبەر ﷺ لە بینینى نوێنەرانى شارىى (یثرب) و قسە بۆ کردنیان و ناردنەوەیان بۆ ئەوێ ، دوایی موسوڵمان بوونیان ، ئەوە بوو کە ویستوویەتى پیگەو جێگەیەک فەڕاهەم بێنێ ، کە بگونجێت و ببێتە بناغە وە دروست بوونى کیان و قەوارەى ئیسلامى و (یثرب)ى بەشوێنێکى گونجاو زانیوە ، بەڵام دواى ئەوەى کە نوێنەرانى ئەوێ ئیمانیان پێ هێناوەو پەیمانیان پێداوە .
کەواتە : لێرەوە بۆمان دەردەکەوێ ، کە بناغەى دروست بوونى دەوڵەت و کیان و قەوارەى ئیسلامى بریتیە لە تێگەیاندنى خەڵک و پێگەیاندنیان و دروست بوونى ئیمانى ڕاستەقینە لە دڵ و دەروونى خەڵکدا و قەناعەت هێنانیان و پەیمان لێ وەرگرتنیان ، نەک بە هێز و زەبرو زۆر و توندو تیژى بویسترێ ئیسلام بسەپێنرێ بەسەر خەڵکیدا ، وە ئەوانەى وا بیر دەکەنەوە کە دەگونجێ دەوڵەتى ئیسلامى بە فەڕز کردن و بە زەبرو زۆر بنیات بنرێ ، ئەوە لە ئیسلام حاڵی نەبوون ، وە پێغەمبەر ﷺ دەوڵەتى ئیسلامى دامەزراندووە بێ ئەوەى یەک دڵۆپە خوێن بڕژێنێ ، بەڵکو خەڵکى تێگەیاندووەو پێگەیاندووەو ئیسلامى بۆ ڕوون کردوونەوەو ئیمانیان پی هێناوە ، دوایی لەسەر شانى ئەو خەڵک و بنکە جەماوەرییە ، کیان و دەوڵەتى ئیسلامى بنیات ناوە .
______________________________
پوختەى ژیاننامەى پێغەمبەرى خوا ﷺ / مامۆستا عەلى باپیر
لاپەڕە / (٣٦٧-٣٦٩)
|