 لە تاریکیەوە بەرەو ڕوناکی..
لێکۆڵینەوەیەکە باس لە هاتنی پێغەمبەر(صلی للە علیە وسلم) دەکات
زۆرێك دەپرسن؟
بۆ محمد لە ووڵاتی سعودەوە هاتوە ؟
بۆ پەیامی ئاسمانی محمد عەرەبی بوو؟
ئەگەر کەسێك لە ڕووی ڕەخنەوە.. ڕەخنە بگرێت بۆئەوەی بتوانین بە بەڵگەی پێویست لەبەرامبەریاندا وەڵامی ئەم دوو پرسیارە بدەینەوە.
ئەم بابەتە لە ڕاستیدا لە هەردوو بواردا خۆی دەبینێت،یەکەم شەرعی بەو
واتایەی باسی ژیانی پێغەمبەر(صلی للە علیە وسلم) وە ژیانی پەیوەستە
بەزانستی شەرعیەوە، دوەم ئەم باسە لەرووی فیکریەوە هەژمار دەکرێت، چونکە
زیاتر لیکۆڵینەوەیە لەسەر ژیارو ژیانی گەلان، هەرچەند من بۆخۆم پێموایە،
هەموو زانستەکانی دنیا ئەگەر فیکری لەگەڵ نەبوو سەرکەوتوو نابێت، کەواتە
لێرە شەرع وفیکرمان پێکەوە گرێداوە کار لەسەر ئەم چەمکە دەکەین بۆ محمد
لەووڵاتی عەرەبەوە بانگەشەی پێغەمبەرایەتی کرد..
ئەم ئاینەی ئێمە.. هیچ کەم و کورتی تێدا نیە.. بەئاشکرا بێ ڕووپامای بێ
ترس لەبەرانبەر هەموو کەسێکدا ئەتوانین بوەستین، هیچ شتێکی شاراوەی تیا
نیە، هیچ شتێکمان "باطنی" نیە، بەڵکو هەموو یاساو رێسایەکی بە ڕوونی و
ئاشکرا پێغەمبەرە نازدارەکەمان بەجوانی بۆی ڕوون کردوینەتەوەو لەبەردەستی
هەمووماندایە." تركتكم على محجة بيضاء نقية، لا يزيغ عنها إلا هالك "
ئەوەی دەزانین و دەیبیستین چەند پرسیارێك دەکرێت لە خەڵکی موسڵمان بە گشتی،
وەك ئەوەی موسڵمان بەدەگمەن دەتوانێ وەڵام بداتەوە واتە هەموو موسڵمانیك
نا، بەڵکو بەگشتی دەڵێم باسی لێوەدەکەم؛ وەك دەپرسن بۆچی پێغەمبەری
خوا(علیە الصلاة والسلام) عەرەب بوە!، هەروەها بۆچی لەوشوێن و جێگایە سەری
دەرهێنا!، با پێغەمبەری خوا(صلی للە علیە وسلم) کورد بوایە یاخود فارس و
یۆنانی بوایە و لەهندستان و چین سەری هەڵدایە !؟..
هەڵبەتە ئەم پرسیارانە تا ڕۆژی قیامەت بەردەوامە و بەردەوامیش دەبێ،
پرسیارێکیشە هەرگیزاو هەرگیز کۆتایی پێنایە "سوفستائیە"، ئەزانن بۆچی لەبەر
ئەوەی ئەگەر کورد بوایە بەهەمان شێوە کۆمەڵێك لە گەل هۆزەکانی تر
دەیانگووت بۆچی کورد بوە؟
بەڵام خەڵکی ڕۆشنبیر ئەم پرسیارانە ناکات..
بەڵکو بێ باوەڕەکان هەگبە بەتاڵەکان ئەم پرسیارە رووبەروی ئێمە
دەکەنەوە؟.. باشە بۆ محمد عەرەب بووە؟ ئەم ئیسلامە بۆچی خزمەت بە عەرەب
دەکات؟..
وەڵامی ئەم پرسیارە زۆر ئاسانە ئەگەر خەڵکێك ئەلف و بی یەك بزانێ چ لەڕوی
فکرو دین و فەلسەفەو ژیارو ژین ....هتد، دەزانن هۆکاری ئەوە چیە و بۆچیە
وایە بەڵام خۆیانی لی گێڵ دەکەن..!
بۆچی پێغەمبەری خوا تەنها لەو کاتەدا هاتووە؟ باشە نەئەکرا ئێستابێ ؟ ئەم
پرسیارانە ڕووبەروی ئێمە دەبێتەوە هەروەکو دەڵێن؛ بۆچی ئێستا پێغەمبەران
نایەن ، بۆ محمد (صلی للە علیە وسلم) فەرمویەتی کۆتا پێغەمبەرم.
وەڵامی ئەوان..دەڵێن
لەبەرئەوەی خەڵک لەوکاتەدا دواکەتوبوە، ئێستا زەمەن زەمەنی پێشکەوتن و
تەکنەلۆژیایە، کەسێك جورئەتی ئەوە ناکات بڵێت پێغەمبەرێك دێت و دوای هەموو
خەڵکەکە بەدرۆیان دەخاتەوە، بۆیە ئێستاش ئەوە دەدرێتەوە بەناوچەوانی
موسڵمانان کەگوایە زەمەن زەمەنی تەکنەلۆژیایە بۆیە پێغەمبەران سەردەرناهێنن
و ناوی پێغەمبەران کۆتای پێهاتوە.
لێرەدا بە مێژووی شارستانیەتەکان باسێکی مەعریفی وورد دەکەم بۆئەوەی کاتێك
باس لە پێشینی خۆمان دەکەین هەروەها ئەم باسەش پێش هاتنی بۆ ئەوە وەك
شاشەیەکی سینەمای رووداوەکان لە بەرچاو بگرن هۆکاری هاتنی پێغەمبەر(صلی
للە علیە وسلم) لە بەرچاو بێت، پاسان روونی دەکەینەوە بۆ پێغەمبەر لەم
سەردەمدا نایەن؟..
ئەوەی کە پێش دەست پێویستە بیڵێم..
هەمیشە عەلمانیەکان بە ئێمەی موسڵمانان دەڵێن؛ ئێوە دوایی شیری ڕژاو
کەوتون و قسەو باس لە کۆن دەکەن ، کاتێك شیرەکە ڕژا قسەو باسی بۆچیە؟..
واتە لەشتی کۆن زۆر دەکۆڵنەوە، ئەم قسە وەك ڕەخنەیەك هەمیشە لە موسڵمانان
دەگیرێ؛ بۆنمونە هەمیشە دەڵێن: ئێمە سەردەمانێك بوە خاوەنی شارستانیەتی ئەم
ئومەتە بووین، ئێمە ژیارمان بەخەڵکی بەخشیوەو ئێمە خاوەنی ژین و دین و
هەمووشتێکی باش بوین؛ ئەم پرسیارانە هەمیشە لە ئێمەی دەکەن و ئەوانیش
پێماندەڵێن: بەدوای شیری ڕژاوا کەوتون، عەرەب دەڵێ دوای( لبن مسکوب)
کەوتوون، ئێمەش دەڵێین نا، هەر کاتێك ئەگەر بێتوو ئێمە ئاگادارنەبین لە
مێژووی ئوممەتی ئیسلامی و مێژووی پێش ئومەتی ئیسلامیش نازانین چی
لەدەوروپشتمان ڕوو دەدات، قسەیەك هەیە دەڵێین (مێژوو خۆی دوبارە دەکاتەوە)،
مێژووش مەشخەڵێکە بۆنەوەکانمان بۆئەوەی خۆیان بناسنەوە، کەواتە پێویستمان
بەوەهەیە بۆئەوەی وەڵامی ئەم پرسیارانەمان دەست بکەوێ پێویستمان
بەخوێندنەوەی فکری و مێژوویە تا ڕابردوو داهاتوشمانی پی ڕۆشن بکەینەوە
شەرعەکەمان وەك واقع لەبەر دەستدا بێت، بزانین بۆ ئەم پێغەمبەرە ئازیزە لەو
کات و سەردەمەدا هاتوە، هۆکاری ئەوە چیە لەوکاتەدا هاتوە نزیکەی کە ١٤٣٣
ساڵ زیاترە واتا لە ساڵی (٦١٠) ز لەو شوێنەی کەهاتووە پێ ی دەڵێن
نیشتیمانی عەرەبی یاخود نیوە دوورگەی عەرەبی! بە پشتیوانی خوای گەورە باسێك
لەو سێ تەورەیە دەکەم:
یەکەم: پیش هاتنی ئیسلام چی دەگوزەرا؟
دوەم: تاکو تاریکی نەبینیت چێژی روناکی نازانیت..
سێیەم: بۆ دەبێت محمد عەرەب بێت؟..
پێغەمبەری خوایە (صلی للە علیە وسلم) زۆر بەجوانی بۆمان شی دەکاتەوە کەئەم
ئیسلامە پارسەنگییەکی زۆر جوانە واتە مادام ڕووناکی هەیە دەبێت تاریکیش
هەبێت، بەپارسەنگی ئەم گەردون و ژیانە دروست بوە، خوای گەورە خۆی لە
قورئاندا دەفەرموێ(إنا كل شيء خلقناه بقدر ) هەمووشتێك بە ئەندازە و
پارسەنگی دروست کراوە ، هەتا لەناو ئەلکترۆناتدا دەبێت بارگەی موجەب و سالب
هەبێ، ئەبێ پرۆتۆن و نیترۆنیش هەبێ، ئەبی پیاو ژن بەپارسەنگی هەبن واتە
هەموو شتێك لەژیاندا بەشێوەیەکی پارسەنگ دروست بووە.
هەربۆیە لەوەڵامی ئەوەدا کەباس لە ماوەی پێش ئیسلام دەکەین وەڵامەکەی
ئەوەیە هەتاکو تۆ تاریکی نەبینی بەهای ڕۆشنایی و نور نازانی، پێغەمبەری
خوایە (صلی للە علیە وسلم) پێش هاتنی خۆی باسی ڕەوشێکی ژیانمان بۆ دەکات
بۆچی لەو سەردەمە هاتوەو هۆکارەکەی چیە؟ کەلەو شوێنەوە دەستی پێ کردوە ،
خۆی بۆمان باس دەکات(صلی للە علیە وسلم) لە فەرمودەیەکدا کە ئیمامی موسلیم
ڕیوایەتی کردوە لە عیازەوە(ڕەزای خوای لێ بێت) زۆر بەجوانی حاڵەتی ئەم
زەویەمان بۆ ڕۆشن دەکاتەوە کە دەفەرموێ :
(إِنَّ اللَّهَ نَظَرَ إِلَى أَهْلِ الأَرْضِ، فَمَقَتَهُمْ عَرَبَهُمْ وَعَجَمَهُمْ إِلا بَقَايَا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ.)..
خوای گەورە سەیری ئەم زەویەی کرد... ئەگەر سەیر بکەین شتێكی زۆر سەرسوڕماوی
تێدایە کەباس لە "مقت" دەکات لەوپەڕی ناڕەحەتی و ناهەمواری چۆنیەتی
بێزاربوون لەسەر زەویدا نیشان دەدات، خوای گەورە کەسەیری زەوی کرد بینی
لەعەرەب و عەجەمەکان زۆر و خراپەکارییە دەکەن بێزارییەکو ڕقیکی زۆری لەو
سەردەمە بوو، پاشان دەفەرموێت؛ (بقایا) لەزمانی عەرەبیدا بۆ شتی کەم دێ؛
واتە خەڵکی لە خاوەن پەرتوکەئاسمانیەکان کەم کەمابونەوە خەڵکی زۆر کەم
مابونەوە لەسەر زەویدا کەباشەکاربێت پیاو چاك بێتت.
باس لەسەردەمانێك دەکەین کە هێشتا پێغەمبەرایەتی دەستی پێ نەکردوە، ئەم
سەردەمە کە پێغەمبەری خوایە (صلی للە علیە وسلم) باسی دەکات خوای گەورە
سەیری زەوی کردوە ئەم زەویە هەموو خراپەکاربوون، هیچ کەسێکی باشی تێدا
نەماوە تەنها خەڵکێکی کەم نەبێ، بۆنموونە لەو سەردەمەدا شارێك نەبووە
خەڵکێکی باشی هەبێ بەڵکو لەجێگایەكدا پیاوێکی باش هەبووە، لەخوراسان
پیاوێکی باش هەبووە هەروەها لە میسر بەهەمان شێوە تورکیا بەم شێوەیە
بەهەزارەها میل پیاو باشێك هەبووبێ ... ئەمە بەگشتی پێش پێغەمبەری خوایە (
علیە الصلاة والسلام) خەڵکی زۆر لەناڕەحەتی و ناهەمواری بوە، چۆن ئەم قسەیە
بسەلمێنین خەڵکی سەر ئەم زەمینە ئەوەندە خراپەکاربون، وەرن باپێکەوە ئەم
سنورانە ببڕین و باسی بکەین وبڕۆین و سەیرێکی ژیار وشارستانیەتی و بارو
گوزەرانی جیهانی ئەو سەردەمە بکەین.
ئەگەر تەماشایەکی نەصسەی جیهان بکەین سەرنج بدەین ئەو دەمە جیهان دابەش
بوو بەسر چەند ئیمپراتۆرێتێکدا کە هەمووی خراپەکارو زاڵم و تاغوت بوون..
لەوانە بریتی بوون ..
شارستانیەتی رۆما..
چەند ساڵیك بەر لە هاتنی پێغەمبەر(صلی للە علیە وسلم)(٦٠٠-٦٠٣)ز
سەرەتا کەچۆن ئێستا دنیا دابەش بوە بەچەند هێزێکی گەورە بۆنموونە/ ئەمریکاو
ڕوسیاو فرنساو ئینگلترا....هتد، هەر ووڵاتە دەسەڵات و توانای خۆی هەیە ئەو
سەردەمەش چەند دەسەڵاتێك بەگشتی توانای خۆیان هەبوە بەسەر زەویدا لەو
دەسەڵاتە جیاوازانەی کەهەبوون لە جیهاندا، یەکێك لەوانە دەسەڵاتی ڕۆم بوە..
لەوانەیە خەڵکێك بڵێ باشە بۆ باسی ڕۆم بکەین چ ئیشێکمان بە ڕۆم هەیە، خوای
گەورە سورەتێکی بەناوی (روم) ناوناوە، کەخوای گەورە باسی لێوە کردوە گرنگی
خۆی پێ داوە، سورەتی ڕۆم باسی دەوڵەتی ڕۆما دەکات ئەبێ بزانین هۆکارەکەی
چییە کە پێغەمبەری ئازیز (صلی للە علیە وسلم) لەوپەڕی ناڕەحەتی و دژواریدا
بوە خوای گەورە سورەتێك دادەبەزێنێت باسی ڕۆم دەکات، خەڵكێك پێشبینی دەکرد
ئەو سەردەمە سەردەمی مەککی بوە، ئەبوایە باسی تکوینی بیروباوەڕو ئیمانی
هاوەڵە بەرێزەکانی پێغەمبەری خوای بکردایە(صلی للە علیە وسلم)، ئەبێ هۆیەکی
خۆی هەبێ کەئەم دینە هیچ شتێکی عەشوائی نیە و هەمووشتێك بەتەوازن و
ڕێکخستنە.
دەوڵەتی ڕۆمی ئەو سەردەمە دەوڵەتێك بوو کە سێ بەشی قاڕەی ئەوروپای
گرتبوەوە، زۆربەی ووڵاتانی ئاسیای گرتبوەوە، لەدوای ئەوەی ئەم دەوڵەتی ڕۆمە
شەڕ لەنێوان خۆیاندا ڕوویدا بوون بە دوو بەشەوە...
بەشێکیان پایتەختەکەیانە کەڕۆمای ئێستایە ڕوخا، کۆمەڵێکی تر کە ڕۆمەکان
گرتیانە دەست پایتەختەکەیان کرد بە پایتەختی قوستەنتینیە، ئەو سەردەمەش
پاشاکانیشیان بە قەیسەر ناودەبرا، ئەو سەردەمەی کە پێغەمبەری خوایە (صلی
للە علیە وسلم) تیایدا هات پاشای ڕۆمەکان لە قوستەنتینیە ناوی ( هرقل ) بوو
.
لە بواری دیندا..
- بابزانین ژیان و ژیارو شارستانیەتی ئەمان چۆن بون و چۆن ژیاون،
خەڵکانێك بوون هەمیشە شەڕیان بوە لەناوخۆیاندا بەشێوەیەك تەنانەت مرۆڤەکان
بە "دووپێ هەڵواسیوە بەمشار لەناوەڕاستدا کردویانە بە دوکەرتەوە" ، تەنها
بەهۆی بیروباوەڕەوە لە نێوان خۆیان کە ٢ هۆز بوون نسارەکان و یەکێکیان لەت
کرد بوون بە دوو دەوڵەت، ئەوەندە جیاوازیان تێکەوتبوو ڕقیان لەیەکتر بوو
یەکتریان دەکوشت، گۆشت و خوێنی جگەری یەکترییان دەخوارد، کۆمەڵێکیان
مەزهەبی (ئورثودوکسی) یان هەبوو کە پێی دەوترا (کەنیسەی رۆژهەڵات) ،
کۆمەڵێکی تر مەزهەبی(کاثولیکی)یان هەبوو پێی ئەوترا (کەنیسەی رۆژئاوا)، ئەم
دوانە بەدرێژایی مێژوو بەهەزارەها ساڵ پێش ئێستاو هەتا ئێستاش شەڕیان
کردووە بە مەلایین خەڵکیان کوشتوە، پاشان ڕۆما لەناو ئەرسەدۆکسی رۆژهەڵاتدا
ئەو راجیاوازانە زۆر گەورە بوو توانرا دەسەڵاتی قوستەنتینیە کە هۆزی
(منوفیسیەکان)یان پێدەوترێت کەزۆربەی ئەمانە توانیان دەسەڵات بگرنە دەست،
هەرچەندە زۆربەی زۆریشیان بڵاوببونەوە بەناو میسرو حەبەشەدا لەدواییدا باسی
لێوە دەکەم.
ئەمە بەگشتی لەڕوی دینداریانەوە بوو کەئەم دوو دەسەڵاتە کەوتبونە شەڕ لەنێوان یەکتریدا، ئەمە تەنها وێنەیەك بوو هێنامەوە پێش چاوتان.
پاشان ئەگەر سەیری لایەنی ڕەوشتی ڕۆما بکەین کە چۆن لەروی ئەخلاقییەوە
لەناوچوبون کە ئێستای ئێمەی تێدا دەژین وەك ئەو زەمەنەی لێهاتوە..
چۆن؟
بواری رەوشتی
- مێژوونوسان بەگشتی دەگێڕنەوە لەسەردەمی "هرقل" دا پێش هاتنی پیغەمبەری
ئازیزە(صلی للە علیە وسلم) هەرچەند خۆی لەژیاندا بوە بەڵام پێغەمبەرایەتی
دەستی پێ نەکردوە، خەڵکی ئەو سەردەمە لەناویاندا "عزوبەت" واتە هاوسەری
لەناویاندا روو لە کۆتابوونکردبوو، چونکە ئەوەندە ژن و ژنخوازی گران ببو
کەس نەیدەتوانی ژن بهێنێ لەو سەردەمەدا ئەم باسی دوو ووڵاتی رۆمایە،
زیناکردن و داوێن پیسی و شەڕواڵ پیسی لەناو خەڵکەکەدا بڵاوببوەوە ببوو بە
شتێکی ئاسایی هەروەکو ئێستا کەلە ئەوروپا دەبینین ئەوانەی کەلە ئەلمانیاو
بریتانیاو ئەمریکاو زۆر ووڵاتانی تر.. دەبینی خەڵکێك دەڵێن ئافرەتێك
بەدرێژایی چەندین ساڵ لەگەڵ کوڕێکدایە دەڵێی بۆچی نایهێنی و نایکەیتە ژنی
خۆت دەڵێ؛ ژن هێنان قورسە ئاخر ئەگەر ژن بهێنم.. ئەبم بە هاوبەشی ژیانی،
بەڵکو هەر لەگەڵیا ڕائەبوێرم باشترە لەژێر ناوی هاوڕێیەتی و ڕەفاقەت و گێڵ
فرێندو ...هەروەها.
ئەو سەردەمە بەو شێوەیە زیاتر خەڵك گرنگیان دەدا بەو مەسەلەیە و زواجیان لەبیرکردبوو، خەڵک زیاتر ڕووی لەفەسادەت کردبوو..
- بەرتیل(ڕەشوە) ببوە شتێکی ئاسایی وەکو ئەوەی موچەخۆرەکانی دام و دەزگای
دەوڵەت ئیشیان نەدەکرد بە بێ وەرنەگرتنی بەرتیل، خەڵكی ڕۆم هەمیشە حەزیان
لە کوشتنی یەکتر بوو، بۆنموونە لەوسەردەمەدا گیانلەبەرێکیان دەهێنا،
گیانلەبەرەکە لەگەڵ مرۆڤەکان شەڕیان دەکرد هەروەك شێرو پڵنگ لەگەڵ مرۆڤ
شەڕیان پی دەکردن، سەرکردەکانی رۆماو خەڵکەکە کۆدەبوونەوە و پێدەکەنین بەو
دیمەنانە ئاسودە دەبون، یاخود شتێکی کە هەبوو پێیان دەووت(گلادیاتۆر) ،
لەوانەیە بپرسن ئێستا ئەو دیاردانە نەماوە ئەو سەردەمە پێویستی کرد
پێغەمبەری خوا بێت (صلی للە علیە وسلم) بەڵام ئێستا کوا خەڵکانێك بەدوایی
ئەوانەدا دەگەرێ وەکو گیانلەبەران لەگەڵ مرۆڤدا شەڕبکات، ئەم دیاریدەیە
بەردەوام تا ئێستا دەبینرێت لەناو خەڵکیدا، ئەوەتا دەبینین لە ئیسپانیا "
گا" بەرەڵا دەکەن لەناو خەڵکیدا و پێدەکەنن و چێژی لێ دەبینن هەر بە جلی
سەردەمی ڕۆمەوە ئەم باوە ناو نراوە بە شارستانیەت کە ئێستا ئێمە دەیبینین،
سێوەی گلادیتۆر نەماوە، بەڵام ئیستا لە هۆڵەکاندا زیاد لە ٢٠ پیاو
کۆدەکەنوە هەریەکە دەمنچەیەکیان ئەدەنێ لەسەر سەری یەکتر دادەنێن، لە ناو
هەر دەمانچەیەکدا یەك فیشەکی تێدایە ئەگەر فیشەکەکە بەر بەرپەلپیتەکەکەوت
ئەو دەکوژرێت ئەگەر نا ئەو دەمێنێتەوە، تا لە ناو ئەو بیست کەس دووکەس
دەمنێتەوە هەریەك لەوان چەند جار دەمانچەکە دەچرکێنن تا ئەو کاتەی
یەکیکیان لەناودەچن، ئەمە ئێستا لە ووڵاتانی ئەمریکادا زۆر باوە لە
ووڵاتانی ئەورپای شەرقی تا ڕادەیەك دەکرێت.
بواری سەربازی..
- لەکاتی شەڕیاندا شەڕێکی زۆر دڕندانەو گەورەییان دەکرد، هەروەك لەسەردەمی
پادشای قیسەرەکان کە پێی دەوترێ سەردەمی (فسفسیان) پاشایەکی ڕۆمی بوو زۆر
ڕقی لە یهودیەکان بوو هات شاری قودسی ئێستا کە پێی دەوترا ئورشەلیم بۆماوەی
٥ مانگ ئابڵوقەی ئابوری خستە سەر قودس وەکو مێژوونوسان دەڵێن؛ لە
سێپتەمبەری ساڵی (٧٠) میلادی بەتەواوی ئەو شارە کەوتە دەست رۆمەکانەوە،
ئەگەر سەیری ئەم دەوڵەتە بکەین دەبینین چیان کرد بەیهودی چەندە درندانە
رەفتاریان کرد لەگەڵیاندا، لەسەرەتادا ڕۆمەکان هەموو یەهودیەکانیان
کۆکردبوەوە ئەو مێژوە ناونراوە بە دۆڕاندنێکی ترسناك لەبەرانبەر رۆمادا، تا
ئێستا یهودیەکان مەگەر لەسەردەمی (بنوختەنسەردا) ئەوەندەیان لێ کوژرابی،
ئەم پیاوە لە ڕۆما هەستا بەوەی کە ووتی چی یهودی هەیە بەدەستی خۆیان ژن و
مناڵیان بکوژن!، خۆتان دەزانن یەهودیەکان حەزیان بە ژیانە، هەستا بەوەی چی
ژن و مناڵیان هەبوو بەدەستی خۆیان کوشتیان تەنها بەهۆی مانەوەی ژیانی خۆیان
بوو.
پاشان پادشای ڕۆم داوای لێکردن قورعەبکەن لە نێوان یەهودییەك و یهودییەکی
تر کە ئەبوایە یەکێکیان براکەی خۆی بکوشتایە!، وەك مێژوو دەگێڕنەوە زۆر
بەکەمی لە قودس خەڵك مایەوە و ئەوانەی توانیان ڕایان کرد و ئەوانەی
کەمایەوە هەموو لەناوچون ئەمە لەڕوی حاڵەتی ڕەوشتی و شەڕیانەوە بوو.
بواری کۆمەڵایەتی
لە ڕوی کۆمەڵایەتیانەوە دەوڵەتی ڕۆما باجێکی زۆری خستبوە سەر ئەو خەڵکە
واتا وای لێهاتبوو خەڵکەکە بەگشتی هەژاربوون هەتا ئەو سەردەمەی باسی
لێوەدەکرێ ، ئەو سەردەمە فەیلەسوفی گەورە بەناوی (ئەفلاتون) کتێبێکی هەیە
بەناوی (جمهوریە افلاطون) یاخود بەعەرەبی پێی دەوترێ (صاحب الفکر مدنیە
الفاضلە) کە پێی دەوترێ (یتوبیا)، دەبینێ لەوشارە ئەندێشەی خۆیدا کەباسی
لێوەکردوە ئەفلاتون کە هیچ بەندەیەك مافی هاوڵاتیبونی نەبووە با خەڵکی ئەو
شوێنەش بوبێ، ئەمە وای لێهاتبوو خەڵکەکە زۆربەی ببوە بەندەی دەسەڵاتدارەکان
بەگشتی خەڵك هەژار بوون، لەریگای ئەم یاسایەوە هەرکەس خەڵکی رۆما نەبوایە
بە بەندەو کەنزەك هەژماردەکرا لە دەوڵەتی رۆمادا، ئەمە باسی گوزارانی
ووڵاتی رۆمابوو بە گشتی.
شارستانیەتی پارس(فارس)..
دەوڵەتی فارس لەو سەردەمەی پێشهاتنی پێغەمبەری خوا ( علیە الصلاة والسلام)،
بەهەمان شێوە فارس دەسەڵاتێکی زۆریان هەبوو هەروەکو دەوڵەتی ڕۆم چۆن
پادشایان هەبوو فارسیش پادشای خۆیان هەبوو بەناوی (کیسرا) بارو رەوشی ژیارو
شارستانیەتیان بەهەموو پێوەرێکی ئەخلاقی و کۆمەڵایەتی لە خراپترین بارو
گوزەراندابوون، لەروی دینیشەوە هەروەها، مێژوونوسان خۆیان باسی لێوەدەکەن
جگە لە گوزەرانی ئاینی، باری ڕەوشتی دەوڵەتی ساسانی یاخود دەوڵەتی فارسی
کەکوردیشیان داگیرکردبوو کە ئێستا خەڵکیك هەمیشە باس لەوە دەکەن دەڵێن
ئیسلام هاتوە ووڵاتی ئێمەی داگیر کردوە، وەرن سەیر بکەین کە چۆن ئەو
دەوڵەتەی پێ ی دەوترا دەوڵەتی ساسانی یاخود دەوڵەتی پارس چۆن ژیانیان
کردوەوشارستانیەتیان پیكهێناوە!
بواری ڕەوشتی..
- لەناو ئەمانەدا هاوسەرگیری نەبوو لەسەردەمی کیسرا ی یەزگورد کە (یەزگوردی
دووەم) ی پێدەوترێ، ئەم پیاوە کچەکەی خۆی مارەکرد، لەناو ئاینی
زەردەشتیەتدا محرەم نامێنێ.. دایك لەکوڕی مارەدەکرێ باوك لە کچی خۆی دایك
لە کوڕی خۆی ئا بەم شێوەیە لە ناو ئاینی زەردەشتیەتدا بڵاوبوەوە لەسەردەمی
کیسرا یەزگوردی دوەمی پێدەوترا، (بورهامی جوبین) ی پێدەوتری ئەم کابرایە
خوشکی خۆی هێنا ، ئابەم شێوەیە لە ڕوی ئەخلاقییەوە ڕوخابون هەتا لەسەردەمی
(قوباد) دا، ئێمە دوو قوبادمان هەیە قوبادێك لەسەردەمی ئیمامی عمر(ڕەزای
خوای لێ بێت) لەدوای شۆڕشی جەلەولاو خانەقین و شارەزور کرا دژی فارسەکان،
کەسیك بەناوی "قوباد" کە پێاویکی کوردی موسڵمان بوە زۆرجار بە شوێنکەوتووی
پیغەمبەر هەژمار کراوە چونکە قوتابی سعدی کوڕی ئەبی وەقاسبووە واللە تعالی
اعلم، ئەوەی دەیەوی زانیاری زیاتر دەست کەوێت دەتوانن بگەڕینەوە بۆ
سەرچاوەی مێژوی ابن اسیر کتێبی( کامل في التاریخ) .
لەسەردەمی قوبادی فارسدا فەیلەسوفیك هەبوە بەناوی ( مزدەك) ئەم پیاوە
فەلسەفەیەکی داهێنا ڕووداوێکی دروستکرد لە دەوڵەتی فارسدا یەکسانی
دامەزراند لەنێوان خەڵکدا وەکو ئەم فیکرە شوعییتەی ئێستا هەیە واتا
"ئیشراکیەت" ، ووتی هەموو خەڵکەکان یەکسانن..!
ئەمە بەڕوکاری شتێکی جوان و ئاساییە، بەڵام لەناوەختدا خەڵک وایلێهات
نەیاندەزانی ئەرک و مافی خۆی چیە؟ ڕێزی خەڵک نەئەگیرا، وای لێهات خەڵکی
لەسەروەت و ساماندا یەکسان بون، بەهەمانشێوە بەرامبەر ئافرەتیش یەکسان بن،
واتە هیچ کەسێك خاوەندارێتی هیچ شتیك نیە ئەو شوعییەتەی کە ئێستا خەڵك ئیشی
بۆدەکات ئەمەش "یەزدەك" دایناوە هەتاکو مارکس لە دواییدا گەشەی پێداوەو
بەناوی مادیەتی فیورباخی یان ڕاڤەکردنی مێژوو و مەسەلەی دیالەکتیکی هاتوەو
کاری لەسەر کردوە تا بوەتە ئایدۆلۆژیەك و خەڵکیك شانازی پێوەدەکات، ئەمەش
خەڵکی بەهێز دەچوە ماڵی خەڵکی لاوازو تواناو دەسەڵاتی نەبوو پارەو ژنی
داگیر دەکرد، شوعییەت ببوە دینی سەردەمی کیسرا بەناوی قوبادەوە بوو، با
بێین جیاوازییەك بکەین لەگەڵ ئەویەکسانیەی کە کەسێك دێت ئەویش پێغەمبەری
خوایە(صلی للە علیە وسلم) دەفەرموێت(وَالَّذِي نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ،
لَوْ أَنَّ فَاطِمَةَ بِنْتَ مُحَمَّدٍ سَرَقَتْ لَقَطَعْتُ يَدَهَا) وەرن
با پێوەریك بکەین کە پێغەمبەری خوا(صلی للە علیە وسلم) دەفەرموێ( ئەگەر بێت
و کچەکەی خۆم فاتمە دزی بکات دەستی دەبڕم). کەمیان یەکسانیە؟
بواری کۆمەڵایەتی..
لەڕوی کۆمەڵایەتیشەوە پیرۆزییەکی زۆرگەورەیان دابوو بە کیسراکانیان واتە
کیسرایان بە پیرۆز رادەگرت ئەوان وایان هەست دەکرد خەڵکی ئەو سەردەمە کە
خوێنی خوا "نعوذباللە" تێکەڵ بووە لەگەڵ خوێنی کیسراکانیان واتە ئەمان
لەسەرو یاساوە و بەبەرزی ڕایاندەگرتن، هەتا دەهاتنە بەردەمی کیسراکان
سوجدەیان دەبرد هەتاکو فەرمانی نەکردایە بەوەی سەری لەسوجدە
بەرزبکردایەتەوە سەری بەرز نەئەکردەوە، ئەوەندە بوغراو خراپەکاربون لەناو
کیسراکانیاندا بە چینایەتی دەوەستان لەبەرامبەریاندا، ئەوانەی نزیك بون لە
کیسراکانیانەوە چینی(کاهینەکانیان) بوو پێدەوترێ (ئاگرەوان)
یان(ئۆترۆبان).. دوبوو ٥ مەتر دوربون لە کیسراکانەوە..
پاشان کاربەدەستو وەزیر دێتە پێشەوە ئەوانیش ئەبوایە لەپشتی ئەوانەوە
بوەستانایە، پاشان خەڵکێك وەکو سەفیرو ئەوانەی سەردانیان دەکرد ١٠مەتر
دوربون لێیەوە خەتیان دەکێشا لەو خەتا بمێننەوە، ئەگەر خەڵکیکی تر بهاتایەو
قسەی لەگەڵ بکردنایە ئەبوایە پارچە قوماش بپێچن بە لوتیانەوە بۆئەوەی ئەو
بیئەیە تەلەوس نەکات کە حەزرەی کیسرەوەیە بۆئەوەی ژینگەکە توشی پیسی نەبێ
ژینگەی پاك بۆ کیسرا دروست بکرێت.
بەڵام وەرن جیاوازییەك بکەن لەگەڵ پێغەمبەری خوایە ( علیە الصلاة والسلام)
(كان رسول الله صلى الله عليه وسلم إذا استقبله رجل فصافحه لا ينزع يده من
يده حتى يكون الرجل ينزع، ولا يصرف وجهه عن وجهه حتى يكون الرجل هو الذي
يصرفه، ولم يُرَ مقدمًا ركبتيه بين يدي جليس له (أي يتواضع لجليسه فلا يمد
رجله أمامه). روى ذلك الترمذي وابن ماجه عن أنس رضي الله عنه.)
کاتێك یەکێکی ببینییایە پێغەمبەر(صلی للە علیە وسلم) تەوقەی لەگەڵ بکردایە
یان بگەشتایە بە یەکێك هاتاکو ئەوکەسە دەستی لەدەستی موبارەکی دەرنەئەهێنا
پێغەمبەری خوا(صلی للە علیە وسلم) دەستی دەرنەئەهێنا، هەتا لەو
فەرمودەیەدا.. دەفەرموێ پێغەمبەری خوا دەم و چاوی قەد لەدەم و چاوی ئەوکەسە
وەرنەئەگێڕا کەقسەی لەبەرانبەردا دەکرد، سەروەرمان دائەنیشت لە سەر ئەژنۆ
دەستی دەخستە نێوان ئەژنۆکانیەوە وەکو تەوازوعێك بۆئەوکەسەی
کەلەبەرامبەریدا دەوەست، ئەگەر سەیر بکەین پادشاکان هەمیشە خۆیان لە
گومڕایدا دەژیان گەر بەراوردێك بکەین دەبینین کەچۆن ئەم پادشایانە چۆن
ڕەفتاریان کردوە، پاشان پێغەمبەری خوا(صلی للە علیە وسلم) کە هیچ کەسێك
ئەوتوانایەی نەبوە وەکو ئەم ئازیزە ڕەفتاربکات.
لەناو چینایەتی دەوڵەتی فارسدا کەبەیەکسانی باسی ژیانی کۆمەڵگایان دەکرد کە مرۆڤەکان دابەش کرابون بەسەر چەند چینێك:
چینی یەکەم: چینی کیسراکان بون ئەمانە ڕاقیترین خەڵك بون .
چینی دووەم: "ئەشراف" بریتی بون لە ٧ خێزانی شەریف کەلەم خێزانانە
بەناوبنگانە لە دەوڵەتی فارسدا تەنها ئە ٧ خانەودایە هەبوون کەس لەوان
شەریفترنەبوو.
چینی سێهەم: رجال دین یاخود پیاوانی ئاینی .
چینی چوارەم: هێزوسوپاو پیاوانی جەنگی.
چینی پێنجەم: نوخبەی رۆشنبیرەکان وەکو پزیشك وشاعیر و نوسەرو ئەدیب و ساحیرەکان ، لەوسەردەمەدا زۆر گرنگیان بە خورافیات داوە.
چینی شەشەم: چینی دەهاقین ئەم چینە هەمیشە گەڕاون بەلادێ و شار بۆ کۆکردنەوەی سەرانەو باج وخەراج.
چینی حەوتەم و کۆتایی: چینی هوڵاتیانە بەگشتی لە ٩٠% ی ئەم خەڵکە خەڵکی
هەژار بون بریتی بون لە کرێکارو بازرگان و سەربازو کۆیلە....هتد، ئەمانە
هەموو مافیان وەك یەك بوە هەتا لەشەڕدا لە پێشەوە وەك سەنگەر ئەم خەڵکەیان
بە کار دەهێنا.. هەروەك خالد کوڕی وەلید ڕەزامەندت خوای لێبێت_ لەشەڕی
(ئوبەلائدا) لەو شەڕەدا کە پێی دەوترێت (ذات السلاسل) ٦٠هەزار کەسیان
بەستبوەوە بۆئەوەی ڕانەکەن لەبەرامبەر موسڵمانەکاندا ئەوەندە گرنگیان
بەخەڵکەکە نەئەدا بە زنجیر ئەیانبەستنەوە بۆئەوەی ڕانەکەن..
بۆیە کیسرا وا دەزانی کە موسڵمانەکان هەڵدێن لە رووی سوپاسی فارسدا، بەڵام خالیدی کوڕە وەلید دەڵێت..
لەشەڕی" ئوبەلائدا خالدی کوری وەلید نامە ئەنێرێ بۆ رۆستەم و دەڵێت..
دەفەرموێت (جئتكم برجال يحبون الموت، كما تحبون أنتم الحياة) ..
من بەخەڵکێکەوە هاتوم کەئەوان مردنیان خۆش دەوێ چەند ئەوان مردنیان خۆش
دەوێ ئەزانم ئێوەش ژیانتان خۆش دەوێ، بۆیە ئەم ئیسلامە ئاوا سەرکەوتوە..
وەرن پێکەوە با سەیری ئێستامان بکەین کاتێك خالیدی کوڕی وەلید ئەوقسەیە
دەکات لەبەرئەوە پێغەمبەری خوا بەئاشکرا بۆمان باس دەکات لەو فەرمودەکەدا
دەفەرموێ ئێوە لەبەرئەوە ئاواتان لێهاتوە هیچ ئەرزشیکتان نەماوە وەکو کەفی
سەردەریاتان لێهاتوە، لەبەرئەوە (تحبون الدنیا) دنیاتان خۆش دەوێ وە
لەمردنیش دەترسن. ئەوان لەو سەردەمەدا خۆشەویستی مردن لە دڵیاندا بوە،
ئەمەش وەك نمونەیەك بوو خستمە پێش چاوتان.
بواری سیاسی..
لەڕوی سیاسییەوە ئەوان ئەهلی ساسانیان پێ دەوترا تەنانەت مناڵێکی
بچوکیشیان(ئەردەشیری کوڕی شیروانی) ٧ ساڵ بەئارەزوی خۆی حوکمی ئەدا بۆیان
نەبوو قسەیەك بکەن، یاخود کچێك بەناوی (بۆرانی کچی کیسرا) بەو ناوە هاتوە
تەمەنی چەند ساڵێك بوە توانیویەتی بڕیارداو هەموو کەس رێزو حورمەتی
لێگرتوە..
بواری ئاینی..
پاشان ببێینە سەر حاڵەتی دینی دەوڵەتی فارس ، دەوڵەتی فارس ئاگریان
پەرستوە ئاینیان زەردەشتی یاخود دینی زادەشتی مێژوو نوسان باسیان کردوە ئەم
زەرادەشتیانە ئاگریان بە پیرۆزڕاگرتوە .. هەموو ئاگرێکیا بەپیرۆز ڕاگرتوە،
تەنانەت زۆر جار خەڵکی نەیتوانیوە ئاگر بەکاربهینێت لەبواری ئاسنگەری و
پیشەسازیدا..هتد، هەربۆیە لەوسەردەمە دەوڵەتی فارس ناسرابو بە دەوڵەتێکی
کشتوکاڵی و بازرگانی، وەئەگەر شتێکیان پێوسیت بوایە لەدەوڵەتی دەرەوەی
خۆیان هێناویانە..
لەبیروباوەڕی ئەواندا ئاگریان بە پاك و بێگەرد داناوە، هەرچەندە
ئەترۆبانێکیان بکردایەتەوە کە ئاگرەوانی پێدەوترێت یاخود "مەعبەدێكیان"
بکردایەتەوە ئەبوایە ئافرەتێکیان بکردایە بە قوربانی یا کوڕێکی ناباڵغیان
بکردایە بە قوربانی.
شارستانیەتی ئەورپا وئەسکەندنڤیا..
ووڵاتانی ئەوروپا بەشی أسکندناڤیا وئەڵمانیا و...هتد. ئەو ناوچانەی ڕۆم
دەستی بەسەریاندا نەگرتبوو، نموونەی مێژوو نوسیکی فرنسی دەهێنمەوە
کەناوی(ڕینو)یە ئەم پیاوە دەڵێ پیش هاتنی ئیسلام خەڵکی ئەوسەردمە خەریکی
تاوان بوون تەنانەت ڕایان دەکرد لە پاك وخاوێنی و مەدەنیەت نەمابو
لەنێوانیاندا.. لە جاهیلەتدا دەژیان هەمیشە خەڵکێك بون گەراون بەدوایی
پیسی کە بەساڵ خۆیان نەشتوە، بەلای ئەوانەوە وابو ئەو پیسە کە لەسەر
لاشەیان کۆدەبێتەوە ئەو خێرو خێراتیان دەست دەکەوێت بە نەمری سەربەرزی و
دەمێنێنەوە، هیچ زانست و زانیارییەك نەبوە خەڵکێکی سەرەتایی ژیاون ئەگەر
براوردێك بکەین لەگەڵ یەکەم ئایەت بۆ پێغەمبەرەکەمان(صلی للە علیە وسلم)
هاتە خوارەوە خوای گەورە دەفەرموێ( أقراء) واتا بخوێنە.. لە شوێنێکدا کە
نیوە دورگەی عەرەبە، ڕینۆ باس لە ئەوروپا دەکات بە دەیەیەك پێش هاتنی
پێغەمەبەر دەڵێ، (مسرحیة للحروب و أعمال الوحشیة) شانۆیەك بوە بۆ شەڕو
کردەوەی درندانە و بەربەری.
مێژونوسێکی کە بەناوی (جوستاف لوبون) کتێبێکی هەیە بەناوی (حضارة العرب)
لەم کتێبەدا باس لە ١١ ساڵ پێش هاتنی پێغەمبەرایەتی محمد دەکات و باسی
ئەوروپا دەکات دەڵێت؛ هەموویان لە بەربەریەتێك و هەجەمەتێکا ژیاون کەتوانای
ئەوەیان نەبوە بەدوایی مەعریفەدا بەگەڕێن کەسێکی خوێندەواریان نەبوە ، وای
لێهاتوە شانازی بەو جەهالەتەوە بکەن پادشاکانیشیان شانازیان بە
نەخوێندەواریانەوە دەکرد، لە سەدەی ١١و ١٢ ی میلادی پاشان ئەوان هەوڵی علم و
زانست و پێشکەوتنیان دا ، ئەگەر بەراوردی بکەین سەدەی ٤ی هجری دەکات،
ئەگەر سەیری سەدەی ٤ و ٥ ی هجری موسڵمانان بکەین دەبینین لەچ هێزو تواناو
دەسەڵاتێکدابون.
مێژوونوسێکی ئەندەلوسی بەناوی(صاعد) لە سەدەی ٥ی هجری ساڵی ٤٦٢هجریدا
لە(توڵەیتڵە) ئەم کتێبەی نوسیوە هەرلەوێش مردوە،توڵویتڵە پایتەختی ئیسپانیا
بوە لەوکاتەدا پایتەختی دەوڵەتی قوتیەکان بوە، کاتێك توڵەیتڵەا گیرا
موسڵمانان پایتەختی خۆیان گواستەوە بۆ "قورتوبە" کە دەوڵەتی ئەندەلوس
ئەوکاتە پایتەختەکەی قورتوبە بوو، ئەو لە توڵەیتڵە دەژی کتێبێکی نوسی
بەناوی(طبقات الأمم) لەو کتێبەدا باس لە حاڵەتی دەوڵەتانی ئەوروپا دەکات
بەتایبەت ئەسکەندەنافیا ( دانمارك، سوید، نرویج، فنلندا) پۆلێنیان دەکات
ودەڵێ، (هم أشبه بالبهائم منهم بالناس) واتە وەکو ئاژەڵ ناویان دەبات، هیچ
توانایەکیان نەبوە، تەنها خواردنیان خواردوە حیوانیان سەربڕیوە بەبێ
برژاندن خواردویانە، کەسێکی تر باس لە ئەوروپا دەکات بەناوی (أبراهیم
طرطوشی) ئەمیش خەڵکی ئەندەلوسە خەڵکی شاری (جلیقیە) پێ ئەوترێ، ئێستا
بەناوی (کلیە) ناو دەبرێ لە باکوری ئیسپانیایە لەنزیك فەرەنسادا، باس لەوە
دەکات خەڵکی ئەوی بەگشتی خۆیان نائەشۆرد تەنانەت دەڵێ؛( أهل غدر ودناءة
أخلاق لا يتنظفون ولا يغتسلون في العام إلا مرةً أو مرتين بالماء البارد،
ولا يغسلون ثيابهم منذ يلبسونها إلى أن تنقطع عليهم، ويزعمون أن الوسخ الذي
يعلوهم من عرقهم تصحُّ به أبدانهم) هەمویان خەڵکیکی ناپاك بوون ئەهلی
غەدربوون لەساڵێکدا یەكجار خۆیان دەشۆرد یان دوجار ئەویش بەئاوی ساردو
جلیان هەر نەئەشت، ئەوان واهەستیان دەکرد ئەم پیسییە وەکو دەست کەوتنی خێرو
نزیك بونەوەی خوایە لێیانەوە..
ئەگەر بەراورد بکەین لەگەڵ هاتنی دینێك کە دێت فەرماندەکات لە شەو ڕۆژیکدا ٥
جار دەست و دەم و چاوو قاچ بشوات، لەهەموو جەنابەتێکدا(غوسڵ) لە ڕۆژی
هەینی غوسڵ دەربکەین، لەڕۆژی جەژندا غوسڵ دەرکەیت، هەتا گەورەترین
بەندایەتی رۆژی هەینی یە بەڕێزترین بەندایەتیە لەکاتێکدا ئەگەر پیاز یاخود
سیرت خواردبێ دەبێ لەو بەندایەتیە خۆت دوربخەیتەوە!، ئەمەش بەرزی مرۆڤ
دەردەخات لەلای ئیسلام ،چونکە دورخستنەوەی خۆتە بۆ پاراستنی موسڵمانانی
تر..
ئینجا لە رووی پاراستنی مافی خەڵکیەوە ئیسلام تەنانەت مافی کافرو بێباوەرکانیش دەپارێزێت بە ئەرکی سەرشانی دەزانێت..
وَإِنْ أَحَدٌ مِّنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجَارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّى
يَسْمَعَ كَلامَ اللَّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ
قَوْمٌ لاَّ يَعْلَمُونَ ﴿٦﴾
خۆ ئه‌گه‌ر که‌سێک له هاوه‌ڵگه‌ران داوای په‌نای لێ کردیت (ئه‌ی
پێغه‌مبه‌ر (صلى الله عليه وسلم)، ئه‌ی ئیماندار)، ئه‌وه تۆیش په‌نای بده
هه‌تا گوێی له فه‌رمووده‌که‌ی خوا (قورئان) ده‌بێت، پاشان بیگه‌یه‌نه
به‌و شوێنه‌ی ده‌یه‌وێت و (ماڵ و گیان و ژیانی) تیایدا پارێزراوه، ئه‌م
میهره‌بانیه له‌به‌ر ئه‌وه‌یه ئه‌وانه که‌سانێکن نازانن (خواناسی چیه).
کەسانی تر وەکو (ابن فضلان) ئەویش لە ئەندەلوس ژیاوە باس لەوە دەکات کە
هەمیشە خەریکی خراپەکاری بوون بۆنمونە لە کتێبەکەیدا باسی ئەوە دەکات
کاتێك ڕێزی سەیدیان گرتبێ (سید) بەمانای خاوەنی بەندە بووبێ..
کە بمردایە ئەوانەی لەگەڵی بوون بەندەکان یاخود ئافرەت و جارییەی هەبوایە
ئەهاتن سەرخۆشیان دەکردو هەندێك طقوساتی دینییان پێدەکرد پاشان ملیان لە
دوو لاوە دەبەستەوە بەگوریس لە دواییدا ٢ کەس ڕایان دەکێشا تاکو ئەمرد!
خەنجەرێکیان دەکرد بە دڵیا تا خوێنەکەی بەسەریدا دەهاتەخوارەوەو خوێنەکەی
دەکەوتە سەر سیدەکەی، هەروەها باسی ئەوەش دەکات وەکو رێزێكە بۆ سیدو
پیاوەکەی ئەو کارەیان ئەنجامداوە!.
ئینجا وەرن پێوەربکەن ئاینێك دێت دەڵێت..
پێغەمبەری خوا (علیە الصلاة والسلام) دەفەرموێ؛ موسلیم ریوایەتی
کردوە(مَنْ لَطَمَ مَمْلُوكَهَ أَوْ ضَرَبَهُ فَكَفَّارَتُهُ أَنْ
يَعْتِقَهُ) واتە هەرکەسێك شوختێ بخاتە بەندەکەی خۆیەوە یاخود لێدانێکی لێ
بدات و ئازارێکی بدات کفارەتەکەی تەنها ئەوەیە دەبێ ئازادی بکات. ئەوان
ڕێزی سیدەکەیان گرتوە کەخاوەنی بەندەکە بوە بەڵام کەبەرامبەریدا
سوتاندویانن یان کوشتویانن ئەمە بەگشتی حاڵەتی ئەوروپا بوو، پێغەمەبری خوا
(صلی للە علیە وسلم) مافی بەندەکە دەست نیشاندەکات تا وایلێدێت ئیسلام
بەندەو ناهڵێت.
لا يَقُولَنَّ أَحَدُكُمْ: عَبْدِي وَأَمَتِي، كُلُّكُمْ عَبِيدُ اللَّهِ،
وَكُلُّ نِسَائِكُمْ إِمَاءُ اللَّهِ، وَلَكِنْ لِيَقُلْ: غُلامِي
وَجَارِيَتِي، وَفَتَايَ وَفَتَاتِي"..
هەروها پێغەمبەر(صلی للە علیە وسلم) دەفەرموێت بە بەندەو کەنزەکەکانتان
بڵین کورەکەم یان کچەکەم، وەیان وەك منداڵی خۆتان هاوسەرگیریان بۆ بکەن لە
کورو کچ، وە لە جلوبەرگی خۆتانیان لەبەر بکەن، هەروەها لەو خواردنەی دەیخن
بیاندەنێ.
شارستانەیتی میسر..
بابزانین لە میسر چی رویداوە پێش هاتنی پێغەمبەری خوا (علیە الصلاة
والسلام)، لەسەرەتاوە زانیمان دوو دەوڵەتی ڕۆمان هەبوە، دەوڵەتێکیان
بەتەواوی کۆتایی پێهات، سەردەمی (کلیۆپاترا) لای هەموو زانراوە (هۆکتافیۆس)
لەساڵی ٣١ پێش میلاددا میسری گرت پاشان لەسەردەمی (ئۆختۆص) قەیسەرێکی
تربوو توانی دەوڵەتی رۆژئاوا بخاتە ژێر ڕکێفی خۆیەوە.
واتە لەساڵی ٤٦٧ی میلادی واتە نزیکە ١٥٠ساڵ پێشهاتنی پێغەمبەری خوا (علیە
الصلاة والسلام) دەوڵەتی ڕۆمانیای رۆژئاوا میسری خستە ژێر دەسەڵاتی خۆیەوە،
ئەم ووڵاتە چیان کرد! ..
پاش ئەوەی رۆژئاوای میسری خستە ژێر دەستی خۆیەوە دوبارە دەوڵەتی ڕۆمی
رۆژهەڵات توانی دەسەڵات بگرێ بەسەر میسردا لەشەرێکدا دژی کەنیسەی رۆژیاوایی
هات و میسری کرد بە جێگەی مخزنی خۆراکی ئیمپراتۆریەتی ڕۆمانی، ئابوری نزم
بوەوە خەڵکەکەی دورخستەوە لەهەموو بوارێکی زانست و زانیاری وپێشکەوتن
وکۆمەڵگاکەی بەرەو دواکەوتویی برد تەنانەت ڕۆما سوڵتەی لەدەسەڵاتی میسری
سەند بۆخۆی، ئەوەشی مابوو بۆئەوەی شۆڕشی بەرپا نەبێ کۆمەڵێکی دروست کرد
وەکو ئەم خەڵکەی ئێستا کە دەبینین وەك ئەمریکا هەرکەس لایەن و نفوزی خۆی
بێ ئەوا دەیهینێ و دەیخاتە سەر وڵاتەکە بۆئەوەی شۆڕش کپ بکاتەوە زۆری
خەڵکەکە لەدژیان هەڵنەستێ، پاشان باجی لەسەر خەڵکی میسری دانا، باجی لەسەر
زەوی و زاری خەڵکی و مەڕوماڵات لەسەرفرۆشتن و کەلە و پەلی ناوماڵ کە
مێژوونوسان باسی لێوەدەکەن، باجی گواستنەوەی دانابوو تەنانەت باجی لەسەر
ژنهێنانو شوکردن دانابوو.
ئەمەی کەباسمان کرد هەموو ئێساتێش لەم رۆژگارەی ئەمڕۆدا هەیە، هەروەك لەو
وڵاتەدا وەك نەرویج کاتێك لە شاریکەوە دەچیتە شارێکی تر باجی ڕێگا دەبێ
بدەیت، لەو سەردەمەشدا باج لەسەر قەبرو دفنی مردووەکانیان سەندوە، لێرەش
بەهەمان شێوە هەروایە کەسێك بمرێ باجی لێدەسەندرێ، هەر ئەو ڕوداوانە دوبارە
دەبێتەوە لە ئێستاو ڕابردوشدا کە رویدابوو.، باجی تلفزیۆن کەئێستا هەیە
هەمان باجە کەلەسەر کەلو پەل و پێداویستی ماڵ لەو کاتەدا سەندراوە ئێستاش
بەردەوامە لەم ووڵاتانەدا، هەربۆیە هەمیشە دەڵێین؛ مێژوو خۆی دوبارە
دەکاتەوە ، لەسەرو هەموشیانەوە ئەشکەنجەیەکی زۆری ئەدان تەنها لەبەرئەوەی
ئەوان کاثولیکی بون و ئەمان لەژێر چەتری نسرانیە ئەرثەدوکسیەکاندابون.
شارستانیەتی چین..
پاشان ووڵاتێکی تر بەناوی چین کە ئیمپراتۆریەت بوون خاوەنی سێ ئاین بوون، بە ١٠ساڵ پێشهاتنی پێغەمبەری خوا (علیە الصلاة والسلام)
یەکەم ئاینیان پێی ئەوترا دینی( لاوتستۆ) ئەم دینە دینێکی کرداری نەبوە،
شتێکی بێهودە بوە خەڵك زۆربەکاری نەهێناوە، بەڵام دینی لاوتوستۆ باوبوە..
ئاینی دوەم: بەناوی ( کۆنفۆشیۆس) ئەمانیش بەگەورەی فەلسەفەو دەسەڵاتدارانی
چین ناودەبرێ، لەدواییدا دەبێتە دین و یاسای بۆدائەنرێ دەیپەرستن..
ئەم ئاینە باس لە ژیاندەکات کە ژیان شتێکی بێهودەو هیچ گرنگییەکی نیە
بەئارەزوی خۆتە پەرستنەکان وەك دارپەرستن و ئاو مشك و...هتد .ئازادی داوە
مرۆڤەکان چی دەپەرستن.
ئاینی سێهەم: دینی (بوزا یاخود بودا) ئەمیش فەیلەسوفێك بوە توانیویەتی
شەریعەتێك دانێ لەسەردەمی خۆیدا هەندێ بنەمای ئاینی و ئەخلاقیشی هەبوە،
خەڵکی دائەبڕی لەکۆمەڵگا ئەبێتە ڕاهیب و وەکو سۆفیگەرییەكی ئەو سەردەمە
دەگێڕنەوە ووشەی تەسەوف لەوسەردەمەی بوزاوە سەرچاوەی گرتوە ..هەتا هاتوەتە
ناو ئاینی پیرۆزی ئیسلامەوە، هەرچەندە زۆرێکیش پیش بوزا هەر تەسەوف هەبوەو
لەسەردەمی مسیحی و یهودی و دوای ئەویش هەر هەبوە .
شارسانیەتی هیند..
ئیمپراتۆریەتێکی تر هەبوو بەناوی (هیند) هندستان یەکێك بو لەو وڵاتانەی
دەوڵەتێکی بەتوانا بوە ١٠ ساڵ پێش هاتنی محمد ( صلی اللە علیە وسلم) لەو
وڵاتەدا هەمووشتێك ڕێگاپێدراو بوە بۆ پەرستن ، شێوەی جۆراو جۆرهەیکەل هەبوە
بۆ پەرستن خەڵك (شاخ و ڕوبار وەك ڕوباری (کنج) کەزۆر موقەدەسە لەلایان،
معادن، مانگ، قەڵەم، ئاڵتون، زیوو، شمشێری دەستی خۆیان و ئەستێرەو مشك و
گیانلەبەرانیان)پەرستوە. تا ئێستا مانگا و مشك و سەگ دەپەرستن لەو وڵاتەدا
مانگا پەرستن باوبوە کەزۆربەی زۆری زانایان خەبیرن لە کۆمپیوتەرو تەنانەت
شارەزانیانی بواری چەکی ئەتۆمی ئەو ووڵاتە زۆرێك لە سیاسیەکان مانگا
دەپەرستن، لەڕاستیدا ئەمەشتێکی سەرسوڕماو سەیرە..
لەسەردەمی کۆندا لەهیندستاندا برسییەتێك ڕوی کردە ئەوان لەجێگایەکدا کە
مشکیان دەپەرست، خواردنی مشك قەدەغەکرابوو تەنها مشکیان سەرنەئەبڕی ئەو
ماڵانەی کە گەنمیان کۆکردبوەوە مشکەکان هەمویان خوارد. !
بواری ڕەوشتی
لەڕوی جنسیانەوە هاوسەرگیری شتێکی ئاسایی نەبوو، کەس هاوسەرگیری نەئەکرد
ئافرەتێکیان بەدڵ بوایە ئەیان توانای بیبەن بۆخۆیان بەتایبەت کاهینەکانیان
بە بەندایەتیان دەزانی، کاری خراپەکاری و فواحش لە مەعبەدەکانا ئەیانکرد
ئەیانشوبهاند بەوەی کەشتێکی ئاینیە ، لەگەڵ مناڵ و پیرو گیانلەبەراندا
هەرشتێك ئەوان ئارەزوو حەزیان لێبوایە دەیانکرد، دەیان ووت مادام خۆشی
مرۆڤەکانە لە خواردن و سێکس و خەوتندایە، کەواتە بەبەندایەتیان دادەنا.
بواری کۆمەڵایەتی
لەناو ئەوانیشدا چینایەتی هەبوو دابەش کرابون بەسەر ٤ چین:
· چینی براهیمە: دەسەڵاتدارو و کاهینەکانیان بوون هەمیشە پادشا ئەبوایە کاهین بوایە واتە پیاوی ئاینی بوایە.
· چینی دووەم (شترای): ئەمەش پیاوانی جەنگ و ئازاکانیان.
· چینی سێیەم ( وویش): ئەمیش بازرگان و جوتیاربون خاوەنی زەوی و زارو سەروەت و سامان بوون.
· چینی چوارەم (شۆدەت): ئەم چینە هیچ شتێکیان بۆنەبوو بیکەن لەزمانی
عەرەبیدا پێیان ووتراوە (منزوبون) ئەم چینە لەگەڵ گیانلەبەران هەژمار
دەکران..
· یاسای هیندستاندا ئەتوانرا لەبەرامبەر براهیمەکاندا ئەوکەسانەبون
خاوەنی دەسەڵاتدارە بوون ئەبوایە ئێشیان بۆبکەن بەبێ ئەوەی پارەشیان
بدەنێ.
ئەم چینی"شۆدەرە" دەبووخزمەتی کاهین و دەسەڵاتداری هندستانیان بکردایە
ئەگەرپێوەری بکەین بە ئاینی محمد ( صلی اللە علیە وسلم) ابن ماجە ڕیوایەتی
کردوە لە ئیمامی عومەرەوە( ڕەزای خوای لێ بێت) کە دەفەرموێ(أَعْطُوا
الأَجِيرَ أَجْرَهُ قَبْلَ أَنْ يَجِفَّ عَرَقُهُ)، پارەی خاوەن کرێ بدەن
بەو کەسەی کەبەکرێ گرتوتانە تاکو عارەقەکەی ووشك نەبوەتەوە.
ئەگەر شودەرێك بەهێزبوایەو توڕەیان بکردایە لە براهیمێکیان بدایە لە کەسێکی
دەسەڵاتداری بدایە وەکو أبن ئەسیر باسی دەکات دەڵێ؛ دەستیان دەبڕی وەئەگەر
دابنیشتایە لە حزوری براهیمێك ئەوا پشتیان بەئوتو ئەسوتاند (کەوی)یان
پێدەوت، یاخود شودەرەکان قسەیەکی بەبراهیمە بوتایە لە هندستان یەکسەر
زمانیان دەبڕی، خۆ ئەگەر بهاتایە لەوانەی کە ئەپەرسترا بۆنموونە/ سەگ و بۆق
و کونە پەپوو پشیلە کە دەپەرسترا، یەکێك لەم گیانلەبەرانە بکوژرایە وەکو
أبن کثیر دەڵێ(وكفّارة قتل الكلب والقطة والضفدعة والبومة مثل كفارة قتل
الشودر سواء بسواء) هەر کاتێك هەرکەسێ بیکوشتایە لەمانە ئەبوایە کەفارەتی
بدایە پیاوێکیان لە شودەرە ئەکوشت، سبحان اللە کاتێك خوای گەورە بۆمان
دەفەرموێ (ولقد کرمنا بنی أدم) هەمووشتێك لەپێناوو لەبەرخاتری مرۆڤەکانن،
لەسەردەمی هیندستاندا ئافرەتان لەکۆمەڵگەکەیاندا هیچ گرنگییەکی نەبوە
ئەتوانرا ژن بێ و ئیشی پێبکرێ و زۆرجار هیندەکان ماڵ و سەروەت و سامانیان
لەقومار دە دۆڕاند ژنەکانیان دائەنا لەبەرامبەریدا، پێغەمبەری خوا(علیە
الصلاة والسلام) دێت دەفەرموێ (اسْتَوْصُوا بِالنِّسَاءِ خَيْرًا.) وەسێتی
کرد لەگەڵ ئافرەتان باشبین.
یاخود دەفەرموێ (النِّسَاءُ شَقَائِقُ الرِّجَالِ) ئافرەتان هاوڕێ و هاوسۆزی پیاوانن.
یاخود (خَيْرُكُمْ خَيْرُكُمْ لِأَهْلِهِ). باشترینتان ئەوانن کە بۆ هاوسەرەکانتان باشن.
شارسانیەتی یەهود..
پاشان خەڵکێك لەوانەیە بپرسێ شوێنی یەهود لە کوێدابوە ؟ بابێین سەیری کیانی یەهود بکەین..
یەهود لەوسەردەمەدا لەئاست ئەوروپادا بڵاوببوەوە لەناوچەی شامدا بەگشتی
لەوێدا چەقیان بەستبوو مابونەوە، هەموو دەزانن یەهود پیسترین کەسایەتین،
لەکاتی لاوازی و بێهێزی خۆیاندا هەمیشە خەریکی خنوعن، خەریکی نیفاق و گەردن
کەچی و ماستاوچین و خەریکی ڕق و کینەو درۆزنین بۆ خۆ بردنە پێشەوە..
لەکاتی هێزی خۆشیاندا هەمیشە خۆیان بەگەورەو زاڵمن و وەحشییەت
بەرامبەربەخەڵك خۆیان نیشان ئەدەن، ئەمە پیشەی ئەوان بوە کاتێك دەسەڵاتیان
نەبوە ئەم جولەکە پیسانە هەمیشە بەگەردن کەچی و خنوع و نیفاق و
بەکیدومەکیدەوە دێنە پیشەوە کاتێك دەسەڵاتیش دەگرنە دەست ئازاری خەڵك ئەدەن
مناڵان دەکوژن خەڵك لەناودەبەن و خەڵك سەردەبڕن و زوڵم و زۆری و
چەوساندنەوە لەسەر خەڵك دادەنێن.
لەساڵی ٦١٣زاینی واتە ٣ ساڵ دوای هاتنی پێغەمبەر ڕوداوێك دەگێڕمەوە
لەژیانی ئەم یەهودیانە، لەناو شامدا کەژیاریان هەبوە لە ساڵی ٦١٣ زاینی
هەموو دەزانن فارس سەرکەوت بەسەر ڕۆم دا، وەك خوای گەورە دەفەرموێ..
غُلِبَتِ الرُّومُ﴿٢﴾
ڕۆمه‌کان تێکشکێنران (به‌ده‌ستی فارسه‌کان) .
بۆمان دەگێڕێتەوە لە سورەتی روم دا. پاش سەرکەوتنی فارس بەسەر ڕۆم دا
لەشامدا یەهودیەکان هاتن کودەتایەکیان کرد بەسەر هەموو نەسارەکاندا، هاتن
هەرچی نەسارا بوو بە قەشەو پاپاکانیانەوە هەموویانیان گرت کوشت و هەموو
کەنیسەکانیان تێك دا هەرچی راهیب بوو کوشتیان لەدوایی ئەوەی دەسەڵاتی
تەواویان گرتە دەست..
لەپاشان ماوەیەك دیسانەوە ڕۆم خۆیان گرتەوە سەرکەوتنەوە بەسەر فارسدا وەکو
خوای گەورە دەفەرموێ ..فِي أَدْنَى الأَرْضِ وَهُم مِّن بَعْدِ غَلَبِهِمْ
سَيَغْلِبُونَ ﴿٣﴾
له نزیکترین و نزمترین وڵاتیاندا، به‌ڵام له ئاینده‌دا (نۆره‌یان دێته‌وه) ڕۆمه‌کان دوای شکستیان سه‌رده‌که‌ونه‌وه.
لەدوای ئەوەی سەرکەوتن بەسەریاندا ئەم یەهودیانە چون بۆلای "هرقل" چۆن
زەلیلی خۆیان نیشاندا، چۆن داوای ئەوەیان کرد دوای حکومەتەکە بکەون
لەدواییدا ووتیان ئێمە لە حکومەتەکی تۆدا دەبین و یارمەتیت دەدەین، پاشان
ئەویش پەیمانێکی لەگەڵ یەهود بەست و ئاسایشی و هێمنی دانێ.
بەڵام لەدواییدا نەسارەکانی شام هاتن بۆلای هرقل و... بەهرقلیان ووت تۆ چیت
کردوە لەگەڵ ئەمانەدا، هەرچی خەڵکی ئێمەبوە لەناو شام دا هەموویان کوشتوە،
کەبەمەی زانی پادشای ڕۆم زۆر توڕە بوو بەڵام پەیمانەکە ڕێگر بوو ئەویش ئەو
پەیمانەی نێوانیان بوو، پاشان نسارەکان هاتن بۆلای و قسەیەکیان کرد ووتیان
؛ تۆ کێشەت نەبێت ئێمە کافەرتی پەیماننامەکەت بۆ ئەدەین بەس بیانکوژە
(اقتلهم وسنصوم عنك جمعة كل سنةٍ أبد الدّهر) وەرە تۆ بیان کوژە ئێمەش
هەموو هەینیەك بۆتۆ بەڕۆژوو ئەبین تا ڕۆژی قیامەت بۆئەوەی کفارەتی ئەوەت بۆ
ئەدەین، ئەویش هەستا بەکوشتنی یەهودی و عەزابی ئەدان و لێێئەدان، زۆریان
ڕایان کردو هەندێکیشیان مانەوە لەشام.
ئەگەر سەرنج بدەین بەدرێژایی مێژووی نەساراو یەهود ڕقیان لەیەکتربوەو
دژایەتی یەکیان کردوە، نەسارەکان بڕوایان وایە کەیهودیەکان کە عیسا(علیە
السلام) لەخاچیان داو یان کوشتویانە کەئەمەش ڕاست نیە هەروەکو خوای گەورە
دەفەرموێ(وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَكِنْ شُبِّهَ لَهُمْ).نە
کوژراوە نە لە خاچ دراوە..
لەساڵی ١٦ی کۆچیدا سیدنا عمر فتحی قودسی کرد مەرجێکیان لەسەر ئیمامی عمر
دانا مەسیحیەکان ووتیان بەمەرجێ ئێمە دەوڵەتی قودس تەسلیم دەکەین بەومەرجە
نابێ یەك یەهودی لەووڵاتی قودس دابمێنێ..
ئەویش مەرجەکەی لێ قبوڵ کردن، عومەری کوڕی خەتتاب( رەزای خوای لێبێت) ئەو
پیاوە بەڕیزە قبوڵی مەرجەکەی کرد هەرچی یەهودی لەقودس بوو هێنانینە دەرەوە
لەشوێنی تردا نیشتەجێی کردن لەبەرئەوەی بەبی شەڕ قودسی گرتەوە..
بەڵام ئەگەر سەیری ڕێکەوتنی یەهودی بکەین ئێستا لەگەڵ ئەمریکاو فرنساو
ئینگلیز هەموویان پێکەوە دەبێ بزانین بۆچی ئەم ڕێکەوتنیەیان مۆرکردوە
لەنێوان یەکتر ! لەبەری ئەوەی شەڕی هەموویان بەرامبەر بە موسڵمانانە دژی
موسڵمانان شەڕدەکەن، یەهود لەسەردەمی پێغەمبەری خوا(علیە الصلاة والسلام)
لەشاری مەدینەی منەوەرە نیشتەجی بوون وەکو خونەریتێك هەروەکو ئێستا کەهەن
ئەو خوەی ئێستا هەیانە نەگۆڕاوە وەك لەسیرەدا هاتووە دڵێکی ڕەق هەمیشە
ئەخلاقی لادەر، حەزیان بە فیتنەو هەمیشە وویستویانە دەسەڵات و سامانیان
دروستکردوە بۆ هێنانەدی ئاواتیان چەك و فرۆشتنیان لەنێوان هۆزەکاندا، هۆزی(
ئەوس و خەزرەج)یان دابوو بەیەکداچەکەکانی خۆیان پێ دەفرۆشتن، هەمیشە کاری
ئەوەیان دەکرد ناڕەوشتیان لەناو خەڵکدا بڵاودەکردەوە بۆئەوەی دەستبگرن
بەسەر خەڵکدا ئەمە کاری ئەوان بوە بەدرێژای میژوو ئێستا بە هەمانشێوە هەر
بەردەوامن لەجۆرەکارانە.
شارستانیەتی حەبەشە..
ئەگەر بێینە سەر سەردەمی دەسەڵاتی دەوڵەتی حەبەشە(ئەثیوبیا)ی ئێستا پێش
هاتنی پێغەمبەری خوا(علیە الصلاة والسلام) حەبەشە ووڵاتێکی نەسرانی
مونحەریف بون واتا "ئەتباعی کورسی بابەویانیان" پێدەوترا یاخود کورسی
ئەسکەندەری کە دینێکە پێی دەوترا دینی (منفوسیا) باوەڕیان وایە کە مەسیح
خوایە یاخود کوڕی خوایە( نعوذ باللە)، ژیانێکی زۆر سەرەتاییان هەبوو لەگەڵ
ئەوەشدا چەك وجبەخانەی بەهێزیان هەبوو لەسەردەمی پێشهاتنی پێغەمبەردا(صلی
للە علیەوسلم).
کەسێك هەبوو بەناوی (نجاشی أصحمی) رەحمەتی خوای لیبێت کەس نەیدەتوانی زوڵم بکات لەوکاتەدا نازناوی نجاشی درا بە پادشاکانی حەبەشە.
شارستانیەتی هەردوو ئەمریکا..
خەڵکێك لەوانەیە بپرسێ رەوشی هەردوو ئەمریکا لەچیدایە!
(هنودحمر) هندسورەکان تیایدا دەژیان نەماوە ئێستا، لەسەردەمی ئەوروپیەکان
کەچونە ئەمریکا هەرهەموویان کوشتن وەکو مێژوونوسان دەڵێت ١٠٠ملیۆن کەس بوون
لەو قاڕەیەدا ژیاون هەموویان لەناوبردوون.. ئەمانەی کەباسکران وێنەی پێش
هاتنی پێغەمبەری بوون ( علیە الصلاة والسلام).
بائێستا بێینە سەرئەوەی پێغەمبەر(صلی اللە علیە وسلم) دەست پێدەکات لەناو
نیوەدورگەی عەرەبی پێشهاتنی لەوشوێنەی سەریهەڵداوە کوێیە کە نیوەدورگەی
عەرەبی سعودییەی ئێستا دەکات.
سەردەمی جاهیلەتی عەرەب..
بواری ئاینی..
ئەو ووڵاتە لەگەڵ ئەوەی بڕوایان بەخوای گەورە هەبوو ئەو دیندارییەی
کەهەیان بوە ئەو پەیکەرانەی هەیان بوە پەرستشیان کردون هەروەکو خۆیان دەیان
ووت(مَا نَعْبُدُهُمْ إِلاَّ لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللهِ زُلْفَى)
بەمروری زەمەن وای لێهاتبوو ئەچون داوایان لە پەیکەرەکان دەکرد نزیکیان
بکەنەوە لەخوای گەورە (نعوذباللە)، لەناو مەککەدا دوو پەیکەری تێدابوە وەکو
(هوبل) گەورەی بتەکانی مەککەو (لات) گەورەی بتەکانی طائف، لەناو پیرۆزترین
شوێنی ئەم جیهانە ٣٦٠ بتی جیاوازی تیابووە، پاشان دوو پەیکەری تر بەناوی
(ئیساف) و (ناهلە)ی پێدەوترا ئەو دوو بتە پیاوێك و ژنێك بوون لەیەمەنەوە
هاتون زینایان کردوە لە بیت الحرام دا خوای گەورە ئەو دوانەی ڕەق کردە کە
ئەمە کەس نازانێت سەرچاوەکەی ڕاستە یان درۆیە ، کەچی دەیانپەرستن ئەمانە
لەنێوان سەفا و مروات دانراون، سیدنا عمری کوڕی مجموع بۆنمونە لە سەردەمی
جاهیلیدا دارێکی دروست کردبوو دەیپەرست ئەو خەڵکە بەوشێوەیە بوون
لەدواییشدا گەورەترین موجاهیدیان لێدەردەچێ..
بواری ڕەوشتی..
پاشان حاڵەتی ڕەوشت لەجزیرەی عەرەبیدا چۆن بوە؟
خواردنەوەی عارەق و مەشروب زۆر بڵاوبوە هەتا شاعیرەکان شعریان نوسیوە
بەسەریاندا هەتا ئێستا خەڵکێك شعر لەسەر مەی و مەشروب دەڵێن شانازی
پێوەدەکەن وەکو عەرەبی جاهیلی کۆن، وە قومارەوە زۆر بەربڵاوبوو
لەنێوانیاندا وەکو خوای گەورە دەگێڕێتەوە بۆمان لەسەر ژنەکانیان قوماریان
کردوەو ڕق و ناحەزی کەوتۆتە نێوان و شەڕیان کردوە خوای گەورە دەفەرموێ..
(إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَن يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ
وَالْبَغْضَاء فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَن ذِكْرِ
اللّهِ وَعَنِ الصَّلاَةِ فَهَلْ أَنتُم مُّنتَهُونَ ﴿91﴾ المائدە
به‌ڕاستی شه‌یتان ده‌یه‌وێت له‌ڕێگه‌ی عه‌ره‌ق و قوماره‌وه دوژمنایه‌تی و
بوغزو کینه بخاته نێوانتانه‌وه له یادکردنی خواو ناوه پیرۆزه‌کانی
وێڵتان بکات، هه‌روه‌ها سست و ته‌مه‌ڵتان بکات له ئه‌نجامدانی نوێژه‌کان،
ئایا ئیتر به‌س نیه؟ ئایا ئیتر کۆڵ ناده‌ن؟! (جا هه‌ر که ئه‌م ئایه‌ته
پیرۆزه هاته خواره‌وه، جاڕدرا به ناو شاری مه‌دینه‌دا: ئیتر عه‌ره‌ق
حه‌رام کراوه... ئیمانداران قه‌ڕابه و گۆزه‌و دیزه‌و هه‌رچی عه‌ره‌قی
تیابوو ڕشتیانه کۆڵان).
پاشان سو سەلەم "ڕیبا" لەنێوانیاندا دەبوایە بکرایە (إِنَّمَا الْبَيْعُ
مِثْلُ الرِّبَا) البقرە چونکه ئه‌وانه ده‌ڵێن: کڕین و فرۆشتن وه‌ك سوو
وایه ..
زینا زۆر ئاسایی بوە پێشهاتنی ئیسلام وەکو دایکمان عائیشە دەگێڕێتەوە ٤
جۆر نکاح هەبوە، نکاحێکیان ئێستا خۆمان بەکاری دێنن، ئەوانەی تر وەکو
ئافرەتێك کەلە حەیز تەواو دەبوو ژنی پیاوێکیش بوبێ پیاوەکە ژنەکەی دەنارد
بۆلای پیاوێک کە گەورەی قورەیش بوایە یان پیاوێکی ناوداری عەرەب بوایە
دەینارد خۆی نەئەچوو بەلایا هاتاکو مناڵێکی لێ دەبوو ئەمەش پێی دەوترا(
نکاح أستبضاع).نکاحێکی تر (رهط) یاخود(رهط) کە ١٠ پیاو لەگەڵ ئافرەتێك
ئەگەر مناڵێکی بوایە ئەیوت ئەو مناڵە هی تۆیەو هیج یارمەتییەکیش نەبوو منعی
بکات لەوە دەبوە ژنی ئەوەی منداڵەکەی ئەدا بەسەریدا.
نکاحێکی تر وەکو زینابوو لە مێژوودا بە (رایات الحمر) دەناسرا بەئاڵا
سورەکان ئەناسرێ، هەرکەس ئەڕۆیشت ئافرەتان لاشەی خۆیان ئەفرۆشت ئەگەر
ئافرەتەکە سکی پڕبوایە لە پیاوێك هەموو پیاوەکانیان کۆدەکردەوە یەکێکیان
دەهێنا پێ ی دەوترا ( ئەهلی قافە) ئەوکەسانە بوون کە مناڵیان ئەناسییەوە
وەکو ئێستا چۆن (DNA ) کەشف دەکەن، پاشان لەهەر کام لە پیاوەکان بچوایە
مناڵەکە بەوەوە دەنوسا پێیان دەوت (فالتاط به) یان (التصق به) نوساوە پێوەی
دەبوە مناڵی ئەو نەیئەتوانی لێی جیاببێتەوە.
عەرەب خویەکی گەندەڵیان هەبوو ئەویش زیندەبەچاڵکردنی ئافرەت بەزیندووی
ئەمەش بەهۆی ترسان لەوەی کەهەژاربن وەکو خوای گەورە دەفەرموێ..( وَلاَ
تَقْتُلُواْ أَوْلادَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ
وَإِيَّاكُم إنَّ قَتْلَهُمْ كَانَ خِطْءًا كَبِيرًا ﴿31﴾ الاسراء
نه‌که‌ن مناڵه‌کانتان له‌ترسی گرانی و برسێتی بکوژن (چونکه
په‌روه‌ردگارتان ڕۆزی به‌خش و میهره‌بانه)، ئێمه ڕزق و ڕۆزی ده‌به‌خشین
به‌وانیش و به ئێوه‌ش، چونکه به‌ڕاستی کوشتنی ئه‌وان گوناهو تاوانێکی زۆر
گه‌وره‌یه.
یاخود لەوەی کوڕیان نەبوە و نەیان ویستوە بەخێویان بکەن. وەشتێکی گرنگتر
ئەیان ووت ملائکەتەکان کچن لەبەرئەوە ئێمە ئەم کچانە دەکوژین بۆ ئەوەی خوای
گەورە رازی بیت لیمان بۆئەوەی بگەرێتەوە بۆلای ئەو، خوای گەورە
دەفەرموێت.. وَإِذَا الْمَوْؤُودَةُ سُئِلَتْ ﴿8﴾ التکویر
کاتێك که کچی زینده به‌چاڵ پرسیاری لێ کرا.
بِأَيِّ ذَنبٍ قُتِلَتْ ﴿9﴾التکویر
به چ گوناهێك، به چ تۆمه‌تێك کوژرا؟!
وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالأُنثَى ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَهُوَ كَظِيمٌ ﴿58﴾النحل
خۆ ئه‌گه‌ر مژده‌ی بوونی کچ بدرێت به یه‌کێك (له‌و نه‌فامانه) ڕووی گرژو
تاڵ ده‌بێت و ڕه‌ش داده‌گیرسێت و سینه‌ی پڕ ده‌بێت له خه‌م و په‌ژاره.
يَتَوَارَى مِنَ الْقَوْمِ مِن سُوءِ مَا بُشِّرَ بِهِ أَيُمْسِكُهُ عَلَى
هُونٍ أَمْ يَدُسُّهُ فِي التُّرَابِ أَلاَ سَاء مَا يَحْكُمُونَ ﴿59﴾
النحل
له‌داخ و خه‌فه‌تی ئه‌و مژده ناخۆشه، خۆی ده‌دزێته‌وه له خه‌ڵکی و
به‌ته‌نها (بیرده‌کاته‌وه): ئایا بیهێڵێته‌وه به زه‌لیلی و سووکی و بێ
نرخی، یاخود (زینده‌به‌چاڵی بکاو) بیخاته توێی خاکه‌وه، ئای که چه‌نده
بڕیارێکی ناڕێك و سته‌مکارانه‌یه!!
لەڕوی و هۆزگەرای و شەڕی نەژاد پەرستی و گەل و هۆز پەرستی ئەوان بەگشتی
هەمیشە خەریکی شەڕکردن بوون لەناو عەرەبدا قسەیەکی بڵاو هەیە دەڵێت؛..
(وَيَوْمًا عَلَى بَكْرٍ أَخِينَا ... إِذَا لَمْ نَجِدْ إِلاَّ أَخَانَا)
ڕۆژێك ئەگەر کەسمان نەدۆزییەوە شەڕی لەگەڵ بکەین لەگەڵ بەکری برامدا شەڕ دەکەین..
شەڕیان کردوە لەسەرئەوەی تەنها یەکێکی کێشاوە بەسەر حوشترێکا شەڕێکی زۆر
گەورە لەنێوان (بەنی بەکرو بەنی تەغلیب) ئەم دوو هۆزە شەڕیان کرد بەدرێژایی
مێژوو تا سەردەمی پێغەمبەری خوا لەسەر ئەوەی کەسێکیان لەبەنی بەکر
شمشێرێکی کێشابوو بە ملی حوشترێکا خوێن و شیرەکەی تێکەڵ ببوو لەسەر ئەوە
بەدرێژایی مێژوو شەڕیان دەکرد. ئەمانە سەردەمی پێش هاتنی پێغەمبەری خوا بوە
بەگشتی(صلی للە علیە وسلم).
لێرەدا دەمەوێ چیرۆکێکی زۆر خۆش باس دەکەم کە سلمانی فارسی ( ڕەزای خوای لێ
بێت) ئەم چیرۆکە ئیمانیە بۆ پێغەمبەری خوا ( علیە الصلاة والسلام)
ئەگێڕێتەوە..
لە سەنەدی ئیمام أحمدا هەیە ، سەیدنا سەلمان کوڕی پیاوێکی ناودارە یەکێك
بوە لە ئۆترۆبان واتە ئاگرەوان بوە لە دینی زەردەشتیدا، بەڵام زۆر سەرنجی
دەڕوات بۆ دینی مەسیحی یەکان هەڵدەستێ دەچێتە ووڵاتی شامەوە لەوێ
لەکەنیسەیەك دادەنیشێ لەشام زۆر گەڕاوە بەدوای خەڵکدا بۆ چاکەو دین تا ئەو
کۆمەڵگایە لە تاریکی دەربهینێ.
بۆماوەیەك لەو کەڵێسایە ئەژی ..دوایی تەماشا دەکات پاپای کلێسا کەسێکی زۆر
درۆزنە، کەدەبینێ پارەو سەروەت و سامانێکی زۆر کۆدەکاتەوە لەخەڵکی، ئەم
تەنها سەرنج ئەدات تاکو پاپا دەمرێ، پاش ئەوە خەڵکی بانگ دەکات دەڵێ ئەمە
خیانەتی لەئێوە کردوە لەدوایدا ئەو پارەیەی کەکۆی دەکاتەوە زیاد لە سێ
سندوق یاخود بەسێ شاخ پارە و ئاڵتون و زێڕو زیوی هەڵداوەتەوە، خەڵکەکە
دەڵێن سەلمان ڕاستی کردوە و خەڵکەکە سەلمانیان خۆش دەوێ..
پاش ئەوە واز لە دینی مەسیحی دێنێ و ڕودەکاتە لای پیاویك پێی دەڵێت:
مامە فێرم بکە بچمم بۆ کوێ پیاوێکی باش هەبێت تابچمە لای دینداری بکەم؟
ئەویش پێی دەڵێ: بڕۆ بۆ موسڵ ئەوەی لەسەرچاکە مابێتەوە هەر ئەوکەسەیە،
ئەویش دەڕوات ماوەیەك لەوێ دەمێنێتەوەو خەریکی چاکەکاری دەبێ تا ئەو پیاو
چاکەکە دەمرێ..
پێش ئەوەی بمرێ پێی دەڵێ بچم بۆکوێ کەسێکی لێ بێت چاکەخوازبێ لەسەر ئەم زەمینەمابێ؟
دەڵێت: بڕۆ بۆ "نصیبین" شوێنێکە لە موسڵەوە دورە پیاوێك هەیە لەوێ باشەو
کەسێکی دادپەروەر دیندارە، دەچێتە لای ئەو پیاوە لە کۆتایی ژیانیایەتی و
سەلمان پێی دەڵێ مامە پێم بڵێ بچمە لای کەسیك کەلەسەر ئەم زەویە باش بێ ؟
ئەویش دەڵێ کەسێك نابینم لەم شارەی خۆماندا بەڵام کەسێك هەیە لە(عاموریا)
لە تورکیای ئێستا لە نێوان ترکیا و سوریایە لەوێ پیاوێکی لێیە لەسەر حەق
ماوەتەوە..
سەیدنا سەلمان بۆمان دەگیڕێتەوە دەڵێ کەچومە ئەوێ زۆر دەوڵەمەند بووم،
سەروەت و سامانیکی باشم پێکەوەنا و بوومە خاوەنی چەند سەرمانگاو مەروماڵات و
ئەسپ و پارەو ...هتد، لەدوایدا ئەو پیاوە وەفاتی کرد، لەپاش ئەوەی کە زۆر
دەوڵەمەند بووم.. باس دەکات بەو پیاوەی وتوە من چی بکەم لەدوای تۆو بچم
بۆکوێ، ئەویش دەڵێ کەسێك شك نابەم لەسەر زەوی چاکە خواز بێ، بەڵام برۆ
کەسێك هەیە کەبەشوێنی دەگەڕێن پیاوێکە لەووڵاتی عەرەبەوە دێت کە پێغەمبەری
ئاخر زەمانە.
لێرەدا باشتێك بهێنمەوە یادتان کەسێك هەیە لە دینی زەردەشتیا بەناوبانگە
بەناوی (پیر شالیار)، ئەم پیرشالیارە کەسێکی زۆر شارەزا بوە لەئاینی
زەردەشتی، زانایەك بوە بۆیە ( کاوان یاخود جابانی کوردی) دێتەلای پێغەمبەری
خوا (صلی للە علیە وسلم) کەهاوەڵێکی پێغەمبەری خوایەو کوردە، ئێمە تەنها
ناوی ئەم هاوەڵە بەرێزە کوردەمان بیستوە کە (شیخ الکوردی)ش هەیە لە (مغنی
محتاج) هاتوە، کەدێتە لای پیغەمبەری خوا(صلی للە علیە وسلم) دەپرسن
پیرشالیار بەئێمەشی وتوە پێغەمبەرێك دێ لەووڵاتی عەرەبەوە، بۆیە ئێمە
هاتوین بۆلای تۆ ، پێغەمبەری خواش( علیە الصلاة والسلام) دەیان گەرێنێتەوە
بۆ کوردستان، بۆیە هێزێكی موسڵمانان دێتە ناو کوردستان و ڕاپەرینیکی گەورە
ڕودەدات لەشارەزوورو شاڕباژێر دژی دەوڵەتی فارسی ساسانی، کورد بەئارەزوی
خۆی کەدەزانی ئەمە هێزێکی حەقە زۆر جار یارمەتی هێزەکەشیان داوە.
سەلمانی فارسی کاتێك دەگێڕێتەوە دەڵێ؛ لە عموریە کۆمەڵێك دەگەڕێنەوە بۆ
ووڵاتی عەرەب؛ وەکو دەڵێن خۆشی عەرەب بوە سەلمان فارسی خەڵکی عێراق بوە
بەڵام نازانم تا چ ڕاددەیەك تەواوە، پاشان لە عموریە کەدەرئەچێت ئەو خەڵکە
دەبینێ کاروانچیەکن.. سەلمانی فارسی بێ ئەوەی گەشتبێ بەخزمەتی پێغەمبەری
خوا( صلی اللە علیە وسلم) بیناسێ ، بزانن چۆن دوای حەق کەوتوە! بۆیە هەمیشە
دەڵێم..
هەتاکو چێژی تاریکی نەبینن تام و چێژ لەڕوناکی نابینن.
چونکە سلمانی فارسی( ڕەزای خوای لێ بێت) زانیبوی تاریکی چییە.. بۆیە
بەدوای ڕوناکیدا دەگەڕا، بۆیە ووتی هەرچی سەروەت و سامانم هەیە پێتان
دەبەخشم داوای کرد تەنها بیبەن بۆ ئەوێ، ئەو سەروەت و سامانەی هەیبوو بەخشی
بەوان و لەگەڵی ڕۆیشتن، سەلمانی فارسی خۆی دەگێڕێتەوە دەڵێ؛ کە گەیشتمە
(رقە) یاخود ( واد القری) ی پێدەوترێ، لەوێ زۆر زوڵمیان لێکردبوم منیان
فرۆشت بەبەندەو کۆیلەد، فرۆشتیان بەپیاوێك پاشان لە ئەهلی ریقە فرۆشتیان بە
پیاوێکی جولەکە لەمەدینەدا ، هەروەها بۆمان دەگێرێتەوە ڕۆژێكیان سەیدەکەم
لەگەڵ برازایەکی خۆیدا قسەی دەکرد ووتی ئای چ گیرێکمان خواردوە بەدەست ئەم
پیاوەوە کەهاتوە، ئێمە نەئیشمان بۆ دەکرێ نە ئەم دوو هۆزەش دەدەن بەیەکدا
مەبەستی هەردوو هۆزی (ئەوس و خەزرەج) بوو واللە بانگەوازی پێغەمبەری دەکاو
ناوی محمدە. سەلمانی فارسی دەڵێ؛ من لەسەر دارخورمایەك بووم لەکاتێکدا گوێم
لەو قسەیە بوو ڕاپسکام و خەریك بوو لەسەر دارخورماکە بکەومە خوارەوە،
سەلمان دەڵێت؛ هاتمە خوارەوەو ووتم ئەوە ووتت چی، ئەوە ووتت چی، ئەوە ووتت
چی؟
ئەویش دەڵێ بەسەر سوڕمانێکەوە ووتی ئەوە بۆ وادەکەی بڕۆ سەردارەکە، لێی
تورە دەبێ، ئەویش دەڵێ وویستم دڵنیا ببمەوە لەو قسەیە ، ئەویش قسەکەی بۆ
دوبارە دەکاتەوە دەڵێ کەسێك هاتوە ناوی محمدە کەبانگەوازی پیغەمبەرایەتی
دەکات، پاش ئەوە سەلمانی فارسی گەڕا بەدوایی حەقداو دەگاتە پلەیەك کە
دەبێتە گەورەترین پیاوی سەرئەرز و پیاوی ناو ئەم ئیسلامە، پێغەمبەری
خوا(علیە الصلاة والسلام) لەحەقیدا دەفەرموێت(سَلْمَانُ مِنَّا آلَ
الْبَيْتِ) سلمان لەئێمەیەو ئال و بەیتی ئێمەیە.
خەڵکی زۆر کەم مابوەوە لە مەککە لەو سەردەمەدا کەلەسەر دینێکی ڕاستی
مابێتەوە وەکو(زیدی کوڕی عمری کوڕی نفیل، ولید کوڕی سعدی کوری زید ئەم دوو
پیاوە بەڕێزە پیاوێکی حەنەفی بوون لەسەر دینی ئیبراهیم بون (علیە السلام)،
ورقە کوڕی نوفل کەسێکی مەسیحی بوو، قیسی کوری سعادە...) ناوەکان لەمێژوودا
هەن کەبەپەنجەی دەست دەژمێردرێن، لەبەر ئەوە بۆیە ئەمەشم هێنایە پێش چاوی
خوێنەر و باسم لێوەکرد نرخی نور نازانین هەتاکو زوڵمات و تاریکی نەبینین .
سەیری خونەریتی ئەو سەردەمانە بکەین چۆن خەڵکی تیا ژیاوە هەربۆیە خوای گەورە پیغەمبەرە ئازیزەکەی دەنێرێ لەوکاتەدا.
دریژەی ئەو باسەی کەکردم وەڵامی ئەو پرسیارانەیە کەبۆچی لەوکاتەدا پیغەمبەر هاتوە
يَا أَهْلَ الْكِتَابِ قَدْ جَاءكُمْ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمْ كَثِيرًا
مِّمَّا كُنتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْكِتَابِ وَيَعْفُو عَن كَثِيرٍ قَدْ
جَاءكُم مِّنَ اللّهِ نُورٌ وَكِتَابٌ مُّبِينٌ ﴿15﴾ المائدە
ئه‌ی خاوه‌نانی کتێب دڵنیا بن که پێغه‌مبه‌ری ئێمه بۆسه‌ر ئێوه‌ش
ڕه‌وانه کراوه تا زۆربه‌ی ئه‌و شتانه‌ی که‌لای ئێوه ڕوون و ئاشکرا نین،
وه ده‌یشارنه‌وه له کتێبی (ته‌ورات و ئینجیل دا) بۆتان ڕوون و ئاشکرا
بکات، هه‌روه‌ها له زۆر شت چاوپۆشی ده‌کات (ئه‌گه‌ر په‌شیمان ببنه‌وه‌و
ڕوو بکه‌نه په‌روه‌ردگاری تاك و ته‌نها) چونکه به‌ڕاستی له‌لایه‌ن خواوه
ڕووناکیه‌کی ئاشکراتان بۆ ڕه‌وانه کراوه (که محمد پێغه‌مبه‌ره) هاوڕێ
له‌گه‌ڵ کتێبێکی ئاشکرادا (که قورئانه).
يَهْدِي بِهِ اللّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلاَمِ
وَيُخْرِجُهُم مِّنِ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَيَهْدِيهِمْ
إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ ﴿16﴾ المائدە
(بێگومان) خوا به‌و قورئانه پیرۆزه هیدایه‌ت و ڕێنمونی ئه‌و که‌سانه
ده‌کات که به شوێن به ده‌ستهێنانی ڕه‌زامه‌ندیی ئه‌ودا وێڵن، وه
به‌ره‌و ڕێبازه‌کانی ئاشتی و ئاسوده‌یی ده‌یانبات، به‌فه‌رمانی خۆی له
تاریکستانه‌کان ده‌ریان دێنێت و ڕزگاریان ده‌کات و ده‌یانخاته ناو
ڕووناکیه‌وه، وه ڕێنمونی یان ده‌کات بۆ سه‌ر ڕێگه‌و ڕێبازی ڕاست و دروستی
(دینداری و خواناسی و چاکه).
ئەمە بەگشتی ئەو نورە بوو لەوسەردەمە خوای گەورە لەوکاتەدا ناردی
هۆکارەکەی ئەوە بوو کەبزانین بۆ پێغەمبەری خوا(صلی للە علیە وسلم) هاتوە.
ئەو باسەی کە ئاماژەم پێداوە سەرەتایی باسم لەوە بووکە هەموو بپرسین ئەی
ئێستا ئەو سەردەمەی کەباسمان کرد لەدەوڵەتی فارس و دەوڵەتی رۆم و چین و
هیندو میسرو...هەتا دەگاتە هەموو دنیا ، ئایا زەمەنی ئێستا پێویستی بە
ئیسلام نیە؟ پێویستی بە هاتنی پێغەمبەری خوا نیە سەرلەنوێ بگەڕێیتەوە
ناومان ؟ خۆتان وەڵام بدەنەوە..
لای هەمووتان ئاشکرایە کەکۆتا پێغەمبەر پێغەمبەری خوایە و پێغەمبەری خوا
(صلی للە علیە وسلم) زیندو نابێتەوە، بەڵام ئەوەی کەماوە لەناوماندا
شەریعەتە رەبانیەکەی پێغەمبەری خوایە(صلی للە علیە وسلم) ، ئایا پێتان
وانیە ئەم جیهان هەموو ئەوروپا و وڵاتانی ئیسلامی هەرهەموو بەگشتی
پێویستیمان بەوەنیە جارێکی تر ئیسلام بەگەڕێتەوە؟ ئەو پێغەمبەرە ئازیزە
زیندو بێتەوە لەناوماندا بە سوننەتەکانی؟
وەرن سەیری کۆمەڵگاکان بکەن چۆن توشی درندەی و تاوان" ئینحراف" و ڕەفتاری
خوڕەوشتی ناشرین بوون، سەیری وڵاتان بکەن بەرەو کوێ دەڕوات بزانن توشی چ
کارێکی ئەخلاقی و "شذوذی جنسی" بوون!
دەزانین پێویستمان بەوە هەیە کەئەم سەرزەویە خەڵکێك بیگرێتە دەست کە
شوێنکەوتوی محمدە (صلی للە علیە وسلم). باشە چۆن بتوانین ئەو سەردەمەی
کەباسمان کرد بۆ ئەوەی گرێی بدەین بە ئێستاوە... ئەو کۆمەڵگایە هەمان ئەو
کۆمەڵگەیە کە ئێستا ئێمەی تێدا دەژین..
شارستانیەتی نوێ ئەمریکا
وەرن سەیری ئەمریکا بکەن ڕێژەی نیشتیمانی وەزارەتی دادی ئەمریکی باسی
کردوەو دەڵێ ئەو خەڵکانەی لە ژێر تەمەنی ١٨ ساڵیدان ٢٥٪ خەریکی زینان،
لەشارەکان ٨٠٪ ، لە لادێکان ٣٣٪ ، هەموو مانگیك جارێك ٣٥٠،٠٠٠ کەس توشی سک
پربوون دەبن منداڵەکەیان فرێ ئەدەن لەحاڵەتی زیناکردن، بەهەمان شێوە ٢٣٪
وڵاتی ئەمریکا نازانێ باوك و دایکی کێ یە لە شارەکان ٣٤٪، وەزارەتی دادی
ئەمریکی لە یۆلیۆی ساڵی ١٩٩٤ ڕاپۆرتێکی ترسناکی بڵاوکردوە دەڵێت: ڕێژەی
دەست درێژی کردنە سەر (أغتصاب) لەشاریکی وەکو نیۆرك ٣٨٠٠جار دەستدرێژی
کراوە لەوکەسانەی تەمەنیان لە ژێر ١٢ساڵن لە ساڵی ٢٠٠٩ هەر لەشاری نیۆركدا
رێژەکە گیشتە ٧٢٠٠، ئایا ئەو خەڵکە پێویستی بە ئیسلام نیە؟..
٢٠٪ ی ئەو کچانەی دەستدرێژی کراوتە سەریان (أغتصاب) کراون لە ڕێگەی
باوکیانەوە ئەو کارە ئەنجامدراوە!، ٢٦٪ لەلایەن خزمەکانیانەوە دەست
درێژییان لێکراوە، ٥١٪ بەهۆی هاوڕێ و هاوڕێکانیانەوە بەهۆی
تێکەڵاوبونیانەوە، ٤٪ لەرێگەی خەڵکی نادیارەوە.
سەیری عورفی ئەمریکا بکەین ٨٥٪ مناڵی ئەمریکا کەلە دایك دەبێ نازانێ دایك و
باوکی کێیە، ٤٠٪ خەڵکەکەی خەریکی خۆکوژییە، لەساڵی ٢٠٠٨دا زیاد ٣٢،٠٠٠ کەس
خۆیان کوشتوە، چ شەڕێك ئەوەندە ڕێژەی کوشتاری تێدابوە.
سەیری شەڕی ئەمریکابکەین بەرامبەر بەووڵاتان جیهان..
قومبەلەیەکی کێشابە هێرۆشیما و ناکازاکیدا لە ساڵی ٦/٩/١٩٤٥ ( ٢٥٠،٠٠٠)
کەسی کوشت لەیەک کاتدا، (١٠٠،٠٠٠) کەس توشی ئیفلیجی بووە، لەمانگی مارسی
١٩٤٥دا قومبەلەو ناپاڵمیکی کێشا بەتۆکیۆ ٨٠،٠٠٠ کەسی یابانی مەدەنی کوشت.
باشە ئەو خەڵکە پێویستیان بەم ئیسلامە نیە ؟
شەڕی کۆریا لەساڵی ١٩٥٠ وەکو شەڕی ڕۆم کەخوای گەورە باسی دەکات، شەڕی
کۆریای باشور کەلەژێر چەتری ووڵاتە یەکگرتوەکان کرا، کۆریای باشور زیاد لە ٥
ملیۆن کۆری کوژرا، زیاد لە نیو ملیۆن سەربازو ملیۆنیك لە مەدەنی و
کۆمەڵێكی تریان بە برسێتی مردن، ئێستاش لە کۆریای باشور ٣٠٪ و ٤٠٪خەڵکەکەی
لەسەر گژوگیا دەژین..
شەڕی ڤێتنام ساڵی ١٩٦٣-١٩٧٥ ئەمریکا چی نەکرد بەڤێتنام . باشە پێویستیان
بەم ئیسلامە نیە بیگەڕێننەوە ٣ بۆ ٤ ملیۆن خەڵك بەدەستی ئەمریکا لە ڤێتنامی
کوژرا بەگەورەترین شەڕ ئەژمێردرێت لەجیهاندا.
شارستانیەتی نوێ ئەورپا
هتلەر چی نەکرد! ستالین بەهەمان شێوە سەیری ئەوروپا بکەن بەڕێژەی مناڵی
غەیر شەرعی لە سوید ٥٠٪ دایە، لەبەریتانیا ٣٣٪، فرنسا ٣٣٪، لەساڵی ١٩٩٧
گەورەترین ئاهەنگی گێڕا سەرۆکی فەرەنسی "جاك شیراك" بەبۆنەی مناڵیکی غیر
شەرعی کچەکەی کەنازانێ باوکەکەی کێیە!..
سەیری ئنگلیز بکەین ٦٥٪ ئەو گەنجانەی تەمەنیان ١٦-١٩ ساڵ دەبی "مومارەسەی
سێکس" دەکەن بەبێ ڕەچاوکردنی هیچ سنورێك کە لەنێوانیاندا هەبێت، ٥٥٪
گەنجەکان ١٦-١٩ ساڵن مودمینن بە مەی و مشروب و ماددەی بیهۆشبەرەکان
"مخدراتەوە"..
لە بەریتانیا هەر لە ١٧٠ ئافرەت کەلە ژێر ١٧ ساڵیدان هەموو هەفتەیەك
لاشەیان دەفرۆشرێت وەك "سۆزانی" بەپێی یاسایەکی فەرمی بۆیان رێکخراوە.
لەڕوسیا ئینکاری بونی خوا دەکرێت بەتەواوەتی، شوعیەتێکی فاسدیان هێنایە
پێشەوە تائەو خەڵکەیان لەناوبرد.. وەزعی ئەفریقیا ١٣ ملیۆن خەڵك تووشی مردن
ئەبێ بەهۆی کەم خۆراکی لە باکوری ئەفریقیا ملیۆن خەڵك لە
ئەثیوبیا،ملیۆنەهای تر لە سۆماڵ لە بەر برسیتی دەمرن ،٦٠٠ ملیۆن ئەفریقی
هەموو ڕۆژێك دەخلیان نیودۆلارە واتاڕێژەی هەمووپێکهاتەی ئەفریقا (٧٩٪)ی
قارەکە دەکات ، ٥ ملیۆن ئەفریقی پەناهندەن "لاجیئەن"، جگە لەو قەرزەی ٣٧٠
ملیار دۆلار واتە ڕێژەی ٦٥٪ داهاتی ئەفریقییە کەباسی دەکات لەوەی داهاتی
قەرزی ٦٥٪ دەبێ بیداتەوە.
جار جار کە سوژن دەکەین بە خەڵکدا با دەرزییەكیش بکەین بە خۆشماندا..
با سەیری جیهانی ئیسلامی بکەین و خۆمانی لێ بێ بەری نەکەین! ووڵاتی ئێمە
بۆچی پارچە پارچە بوە، ئومەتی ئەم ئیسلامە هەرگیزاو هەرگیز نامرێ ئەمەش
قسەی خوای گەورەیە هەر کاتێك ئومەتی ئیسلامی لەناوچوو واتە قیامەتە، ئێمە
باوەڕمان وایە خەڵکی سەر ئەم زەوییە هەموو موسڵمان نابێ ئەوەش ناکرێ بەڵام
پێویستمان بە سەرۆکێکی جەماوەرییە، بەڵام ئەبێ ئێمە وابکەین سەرکردەیەکی
جەماوەری خۆمان بەهێز بکەین، نوخبەی لەدەور کۆبکەینەوە، بۆ ئەوەی مەنهەجی
بگینیە هەموو موسڵمانان، هیوادارم لەم قسەیە تێبگەن ئەمە زۆر گرنگە بەدەرس
وەری بگرن هەموو کاری بۆ بکەن، ئەوانەی لەدەرەوەی ئێمە کۆدەبنەوە موسڵمانن،
گرنگ لەوەدایە تۆ بتوانی خەڵکیك لەدەرو پشتت کۆببێتەوە(واتا بە ئایدۆلۆژی
کردنی ئیسلام و دروستکردنی نوخبەی ئیسلامی، بۆ ئەوەی پێگەی جەماوەری
بەهێزبکرێت، تاکو بتوانیت لە رێگای ئایدۆلۆژیاکەوە خەڵکە موسڵمانەکە
پیبگەیەنیت ورۆحی شۆڕشگێری تێدا دروست بکەیت ).
کاتێك کەشۆڕش کرا لەناو کورددا شۆڕشی یەکێتی بوو، کاتێك یەکێتی هات
لەئەنجامی ئەوە دروست بوو کەپارتی شکستی هێنا لەشۆڕشی ١٩٧٤ و ١٩٧٥ دا،
هۆکارەکەی ئەوە بوو سەرۆکێکی جەماوەری بەهێزی بۆخۆی هێنایە پیشەوە ئەم
سەرۆکە جەماوەرییە توانی ئەو ڕەوشە بقۆزێتەوە بۆخۆی، خۆ ڕێکخستنی نەبوو
بەڵام ئەچوە هەر دێیەك لە دێیەکدا خەڵك لەدەوروپشتی بوو کێشەکەیان کێشەیەکی
ڕاوا بوو ،
لەسەردەمی صلاح الدین ئەیوبی دا لەناو هێزی سەلاح دینی ئەیوبی دا (ڕەحمەتی
خوای لێ بێت) لەو پیاوە بەڕێزە. لەناو هێزو سوپاکەی سەلاح دین ئەیوبیدا
هێزی سەلیبیشی تێدابوە ، لەناو سلیبیەکاندا شەڕی کردوە ، ئەزانن بۆچی ئەو
خەڵکەی لەگەڵ دا بوە، لەبەرئەوەی صلاح الدین ئەیوبی یان ناسیوە، زانیویانە
ئیسلامەکەیان دادپەروەربوە و چاکەیە چۆن دژی دینەکەی خۆیان شەڕیانکردوە
لەگەڵ ئەمەشدا دینداربوون زانیویانە لەژێر سایەو چەتری ئەواندایە، دەبێ
ئێمەش بزانین ئەو خەڵکە تێ بگەیەنین کاتێك تۆ موسڵمان نیت لەگەڵ
موسڵامانندا نیت، بەڵام دەبێ بزانی لەژێر سایەی موسڵماندا ئارام دەگری،
نابێ ئێمە تەنها هەوڵ بدەین خەڵکی خۆمان لەدەوروپشتمان کۆببێتەوە ئەبی
قسەبکەین و ئەو خەڵکەش تێ بگەیەنین وەرە لەگەڵمان بۆ ئەم ئیسلامە ئیسلام بۆ
هەموانە،بەڵام بزانە ئێمە خێرو خۆشنودیشین بۆ تۆیە بێباوەرە
لەسەرئەنجامی ئەم نوسینە پێویستمان بەوە هەیە ئەم دینە بەتەواوی بگەیەنین،
خەڵك ئێستا لەم زەمەنەدا شەیتان دەپەرستێ وەك لەو حدیثە کە ئەبوهورەیرە
(رەزای خوای لێبێت) ئەفەرموێ(إِنَّ الشَّيْطَانَ قَدْ أَيِسَ أَنْ يُعْبَدَ
بِأَرْضِكُمْ هَذِهِ، وَلَكِنَّهُ قَدْ رَضِيَ مِنْكُمْ بِمَا
تَحْقِرُونَ)، شەیتان تووشی یئس بوە، مەبەستم لەوەیە ئێستاس ژیان پێویستی
بە گەڕانەوەی ئیسلام هەیە بۆ دەوڵەتی ئیسلامی بەتایبەتی و بەگشتی هەموو
وڵاتانی تر.
ئەگەر سەیر بکەین وڵاتانی بیانی سیتەرەی کردوە بەسەر ئیسلامیدا سەیری وجودی
سەربازی بکەن لەوڵاتانی ئیسلامیدا هەروەك ( فلستین، عێراق، چیچان، کشمیر،
کوردستان،کۆسۆڤۆ، بۆسنە، ئەفغانستان، ترکمانستانی شەرقی، داغستان،
هیند.....هەروەها.
ئابڵوقەی ئابوریان خستوەتەسەر سودان وغەزە و ئیران و سۆماڵ..هتد ، سەیری
ئەو موسڵمانانە کەچۆن سەردەبڕێن و دەکوژرین و لەناودەچن، چۆن بەدەستی
هندۆسەکان سەردەبڕین، سەیربکەین کشمیرو ئەندەنوسیا، هند، سۆمال، کینیا،
فلیپین، ووڵاتانی تر..
ئاگاداری ئەمانە نین و تازە بەتازەی راجیوازیمان لەسەر ئەوە هەیە دەستت
لەسەر سنگ بگرە، یاخود ئەمیرمان قایمقامو مودیر ناحیە یاخود کاربەدەستی
موسڵمان !یاخود نا لەسەر ناوك دەست بگرین یان سەروتر بیگرین! پەنجە بجوڵینی
یان نەیجوڵێنی شتی زۆر گەورەتر لەپیشتر هەیە، بۆیە پێویستە بزانین ئەم
ئیسلامە چۆن بگەیەنینە ئەنجام، پاشان بزانین ئیمەیان چۆن مەشغوڵ کردوە بە
ململانێی خۆمانەوە
کوردستان داگیرکراوە بەدەستی وڵاتانی ئیسلامی تر..
ململانێی نێوان عێراق و عەرەبی سونەو شیعە..
ململانێی نێوان میسرو سودان لەسەر حلایب..
لیبیا لەسەر شریتی ئۆزۆ..
مغریب بو جەزائیر لەسەر بیابانی رۆئاوا..
سەنگال و موریتانیا لەسەر ڕوباری سنغال..
سعودیەو یەمەن لەسەر هەرێمی حەسیب..
ئیمارات و ئێران لەسەر جزیرەی أبوموسا..
سوریاو ترکیا لەسەر لێواری ئەسکندریە..
ئەرمینیاو ئازربایجان لەسەر هەرێمی کارباخ..
تورکیاو کوردستانی ترکیا، ئێران و کوردستانی ئێران، سوریاو کوردستانی سوریا...هتد.
ئەگەر دووسەدە بگەڕێینەوە بۆدواوە کەی ئەو گرفتانە هەبوە لەووڵاتانی
ئیسلامیدا، ئەمریکاو ئاسیاو ئەفریقیاو گشت وڵاتان پێویستیان بە ئیسلام هەیە
بە ئیسلام و غەیری ئیسلامیەوە.
ربیعی کوڕی عامر (ڕەزای خوای لێبێت) ئەم پیاوە بەڕێزە قسەیەکی زۆر گرنگ
ئەکات، لە کۆمەڵێك ووشەی کەمدا تێبینی بکەن ئەفەرموێ (لقد أبتعثنا اللە)
خوای گەورە ناردوونی! ئەگەر تێبینی بکەن بەکارهێنانی ووشەی (أبتعثنا)
بەمانای موهیمەو کاری پێغەمبەرانە (لقد أبتعثنا اللە لنخرج العباد من عبادة
العباد الی العبادة رب العباد) هاتوین بەندەکان لەبەندایەتی بەندەیەك
لاببەین بۆ بەندایەتی پەروەردگار.
هەموو ئیسلام ئالەمەدا کۆدەکاتەوە تێگەیشتنێکی جوان ئەدات بەدەستەوە، (ومن
جور الأديان إلى عدل الإسلام، ومن ضيق الدنيا إلى سعة الدنيا والآخرة) وەلە
خراپەکاری فکرو ئایدۆلۆژیانەی کە ئێستا هەیە بۆ دادپەروەری ئیسلام بۆ
فراوانی خۆشنودی لەدنیاو ئاخیرەتدا.
لەبەر ئەوە ئەگەر ئێوە خۆتان بەئەهلی دین ئەزانن ئەوا پیرۆزتان بێ، ئەوا
ئەهلی ئەم ئیسلامەن و پێدەگەن، بەڵام ئەگەر لە ئاستی ئەمانەدا نەبین کەباسم
لێوەکرد، خوای گەورە سونەتێکی هەیە دەفەرموێ (وَإِنْ تَتَوَلَّوْا
يَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ ثُمَّ لاَ يَكُونُوا أَمْثَالَكُمْ}
[محمد: 38]) ئەگەر ئێوەو ئێمە پیاوانی ئەم مجالە نین خوای گەورە ئەمان گۆڕی
و کۆتاییمان پێ دێنێ، قەومێکی تر لەئێمە پیاو ترو شیاوترو باشتر دێنێتە
پێشەوە.
ئیسلام نەهاتوە بۆ پیاوکوشتن و سەربڕین، هەتا شەڕمان پی نەفرۆشن شەڕناکەین،
بەڵام لەڕوبەڕوبونەوەدا ئەوەندە بەجەرگین ئەوەندە ئازاین بۆ ئەم ئیسلامە
گیانی خۆمان بەقوربانی خواو پێغەمبەرەکەی دەکەین، ئەوەندە ڕقنین و ئوسوڵین
لەسەر دینەکەمان ، لەبەر ئەوە ئێمە خۆشی و خۆشنودیمان ئەوی بۆ خەڵکی.
سەردەمانێك ئیسلام سەرۆکایەتی وڕیادەی جیهانی کردوە خەڵکی چاوەڕوانی زانست
و زانیاری بوون لەدەستی ئێمە، بەداخێکی زۆرەوە ئێستا وامان لێهاتوە ئێمە
چاوەڕوانی دەستی ئەوان بینن.
پوختەی ووتەو کۆتایی..
هاتنی محمد لەناوچەی عەربستانی سعودیە نیشانەیەکی موعجزییە و زۆر گەورەیە،
چونکە لەجێگایەکەوە سەری دەرهینا هیچ شارساتنیەتێك و ژیارو مەدەنیەتێکی
تێدا نەبوو ، بەڵکو عەرەب چەند ساڵی خۆی ناوناوە بە جاهیلیەت، عەرەب هەرگیز
خاوەنی شارستانیەت نەبوە، هەرگیز لە ناو عەرەبدا کەس بانگەوازی
پێغەمبەرایەتی نەکردوە، ئەمە ئەوە دەردەخات کە ئەگەر "محمد" لە یەکێك لەو
شارستانیەتانەوە بهاتایە دەوترا پێشتر ژیار و شارستانیەتیان هەبوو خەڵکی
فەیلەسوف زانیان هەبوو..!
بەم هۆکاریە کە "محمد" بوە پێغەمبەر(صلی للە علیە وسلم) وەك معجیزە
نیشنمان ئەدا خوای گەورە، لەوەی کە خاوەنی جوانترین تەشریع و یاساو رێسایە،
ئینجا بە هۆکاری ئەو یاساو رێساو بەرنامەیە توانی سەربکەوێت بە سەرهەموو
شارستانیەتەکانی دونیادا.
پاشان خاڵێکی سەرەکی تر ئەویە لەم ئیسلامەدا بیابیان نشین وشار نشین و
پادشا و وەزیر خەلیفە لای ئیسلام هەموو هەر یەکێکە هیچ چینایەتیەك لە
ئیسلامدا نیە، هۆکاری ئەویە کە پێغەمبەر(صلی للە علیە وسلم) لە بیاباننشین و
یەوە توانی شارستانیەتی نوێ ئیسلامی دابمەزرێنیت لە هەموو رەهەندەکانی
ژیانەوە.. لە ڕەوشت، بیرو باوەڕ، مەدەنیەت، یاسا، پێکهینانی سوپای بەهێزو،
کۆکردنەوەی هەموو جیهان لەسەر یەك بەرنامە کەزۆرترین خەڵك پەیرەوی دەکات..
ئینجا لێرەدا ئەوەمان بۆ دەردەکەوێت ئەگەر محمد مردوە(صلی للە علیە وسلم)
خۆ بەرنامەکەی و وتە شرینەکانی ماوەن و یاساو ڕێساکانی هەمووی ماوەن
دەتوانی بەم ئیسلامە سەرلەنوێ شارستانیەتی ئیسلامی نوێتر بکەینەوە بتوانین
بەو ئالیەتەی کە پێغەمبەر(صلی للە علیە وسلم) کاری بۆ کردوە توانی
سەرکەوتن بەدەست بێنێت ئیمەش هەمانکار بکەینەوە بۆ سەرکەوتنمان، خۆ ئەگەر
کردمان ئەو سەرکەوتنمان زۆر نزیەکە.
لەوناوچەیەك کە خاونی هیچ نەبوون بە خەڵکی دەشتەکی ناسراون ئەم بۆیە ئەو
پیامە لەویوە سەرچاوی گرت بۆ ئەوەی لە ئێستادا کەس نەڵێت ئەوە تێكلاوی
هەمان ئاین بوە، یاخود سەرچاوەکە لە ئاینی جولەکە یاخود مەسحی بوە، چونکە
هەموو باسی بەنی ئیسرائیل لە قورئاندا کە هاتوە لە شاری ماککە دابزیوە!
شاری مککە یەك جولەکە نشینیشی تێدا نەبوە، هەر لەو ووڵاتە بی ژیارەوە
یاسای ویراسەت سەر دەردێنێت کە لە هۆڵەنداو نەرویژدا کار بە یاسای ئیسلامی
بۆماوەی دەکریت!.
سەرچاوە:
وشهد شاهد من اهلها..د. راغب السرجانی
ووتاری ژیانامەی پێغەمبەر: د. ڕاغب سەرجانی
|