 | بەیعەتی عـەقەبەی یەکەم و دووەم |
پێغەمبەری خوا ﷺ لە عەقبە لە کاتی حەج هەندێك کەسی بینی لە پشتیوانان ، هەموویان لە هۆزی خەزرەج بوون ، لەوانەش باوکی ئومامە اعد کوڕی زرارە کوڕی عدس ، عوف کوڕی حارثی کوڕی رفاعە ، قطبەی کوڕی عامر ، وعقبەی کوڕی عامر ، وجابری کوڕی عبدالله ، پێغەمبەری خوابانگی کردن داوای لێ کردن ئیمان بێنن و مسوڵمان ببن ، هەموویان مسوڵمان بوون ، دەست پێش خەریان کرد بۆ خێر و چاکە ، دوای ئەوە گەڕانەوە مەدینە ، بانگەوازی خەڵکیان دەکرد بۆ ئەوەی ئیمان بێنن ، ئیسلام بڵاو بۆوە ، هیچ ماڵێك نامەوە لە مەدینە ئیلا کەسێك تێیدا مسوڵمان بوو ، بۆ ساڵی داهاتوو ، دوانزە کەس لەوان هاتن ، ٦ کەسیان باشترین گەورترین بەرێزترین خەڵکیان بوون ، معاذ کوڕی حارث برای عوف ، و ذکوان کوڕی عبد قیس خلدە ، ذکوان لە مەکە نیشتە جێ بوو تا ئەو کاتەی کۆچ کرا بۆ مەدینە ، دەڵێن لە کۆچ بووانی پشتیوانان ، عبادە ، کوڕی صامت ، ابو عبدالرحمن يزيد ، لەوان دە کەس لە هۆزی خەزرەج بوون دووانی تریش لە هۆزی ئەوس ، بەیعەتیان دا بە پێغەمبەری خوا ﷺ ، هێشتا جیهاد و قیتال واجب نەبوو بوو ، ئەو کاتەی گەڕانەوە بۆ شاری مەدینە ، پێغەمبەری خوا ﷺ عمر کوڕی مەکتوم و مصعب ـی کوڕی عومیری لەگەڵیان نارد بۆ ئەوەی فێرە قورئانیان بکات ، وە بانگەوازی بکەن بۆ لای خوا .
مصعب کوڕی عومیر لەشاری مەدینە ، خەڵکێکی زۆر لەسەر دەستی مسوڵمان بوون ، لەوانەش ، ئوسید کوڕی حضیرو سعد کوڕی معاذ ، لەسەر دەستی مصعب کوڕی عومیر بەنی عبد الأشهل هەمووان مسوڵمان بوون بە پیاو و ئافرەتەکانیان ، تەنیا عمر کوڕی ثابت نەبێت ، ئەویش مسوڵمان نەبوو تا ڕۆژی جەنگی ئوحد ئەو کاتە مسوڵمان بوو ، شەڕی کرد و جیهادی کرد و کوژرا لەشەرەکە بێ ئەوەی یەك سوجدەش بۆ خوای گەورە ببات ، پێغەمبەری خواش ﷺسەبارەت بە ئەو ووتی : کردەوەیی کەمی کرد و ئەجرێکی گەورەی وەرگرت .
ئیسلام بڵاوبۆوە لە مەدینە مسوڵمان زۆر بوون ، دواتر مصعب گەڕاوە بۆ مەککە ، خەڵکێکی زۆر لە موشریکەکان دوای ئەوە مسوڵمان بوونی خۆیان ڕاگەیاند .
ئـەو کاتەی شەوی عەقەبە بوو ، لە سێ یەك ـی شەو حەفتا پیاو و دوو ئافرەت موبایەعەی پێغەمبەری خوایان ﷺ کرد لەبەر ترسان لە هۆزەکەیان لە مەککە ، یەکەم کەس موبایەعەی کرد کە دەستی پاكیان هێنا پێشەوە ، براء کوڕی معرور بوو ، پێغەمبەری خوا ﷺ لەو شەوە دوانزە کەسی دەست نیشان کرد ، ۹ یان لە خەزرەج وە لە هۆزی ئەوس ـیس سێ کەس بوون ، پێغەمبەری خوا ﷺ ، وە لە ئافرەتەکانیش ام عمارە کچی کعب کوڕی عمر ئەوەی موسلیمەی کذاب کوڕەکەی کوشت ، و اسماء کچی عمر عدی .
دوای ئەوە پێغەمبەری خوا ﷺ ڕێگەی پێ دان کۆچ بکەن بۆ مەدینە خەڵکیش دەست پێشخەریان کرد.
__________________________________________
| سه‌رچاوه : الفصول فی سیرة الرسول ﷺ - ابن كثیر ص ١٠٩-١١٣ | بتصرف .
وه‌رگێرانی به ده‌ستكاریه‌وه : شوێنه‌وار كوردی
١\صفر\١٤٤١هـ
|